West-Berlijn: tachtiger jaren: “Instandbesetzung”
De columniste van het Leids universiteitsblad Mare betoogde dat het kraken verboden moet worden. In de NRC mag ze haar verhaal nog eens overdoen…
Opmerkelijk voor een columniste van een universiteitsblad, toegegeven wel uit Leiden. Is het anno 2009 zo bedroevend gesteld met het intellectuele peil aan onze universiteiten? Nooit iets gehoord van een ‘woningmarkt’? Nooit iets gelezen over grondrente, locatie-voordelen, speculatie, recht op wonen, en, en, en? Kraken is diefstal, wordt doodleuk gesteld. Ooit heb ik eens gehoord ‘bezit is diefstal’. Speculeren, geen onderhoud plegen, laten verkrotten, geld is belangrijk niet het leven. Ja, ja, krakers zijn misdadig.
Voor alle duidelijkheid. Onze ruimte en onze bebouwing dienen in essentie slechts een doel: kapitaliseren. Zou dat anders zijn, met de menselijke behoeften als uitgangspunt, was kraken en de oorzaak hiervan ondenkbaar. Het wordt tijd dat de samenleving gezamenlijk grond en onroerend goed gaat beheren en het onttrekt aan de ‘vrije markt’. Te beginnen met het ‘kraken’ van braakliggende grond.
Kapitalistische stedenbouw en de onzichtbare hand, die de vrije markt regeert. Het is me toch wat met de keuzevrijheid van de burger-bewoner. Hij krijgt slechts keuzemogelijkheden binnen het kader van eerder genomen beslissingen door overheid, projectontwikkelaars, beleggers, speculanten en woningbouwcorporaties. Wie heeft welke locatie-mogelijkheden? De markt, wie beheerst en wie verstoort ze? Hoe zit het eigenlijk met het kunstmatig creëren van schaarste? Bouwgrond toegewezen door gemeentes? Ja, in kringen van het CDA weet men van wanten, niet voor niets mordicus tegen het socialiseren van onze grond.
De voorbeelden m.b.t. die monumentale panden geven prima weer waar het op de markt voor onroerend goed om gaat. Niet de gebruikswaarde maar de ruilwaarde is alles bepalend. Kijk eens rond in oude binnensteden als Amsterdam, Leiden of Maastricht en zie hoeveel bovenverdiepingen van winkels leeg liggen. Feitelijk liggen te verkrotten. En zie in diezelfde steden welke prijzen er gevraagd worden door huisjesmelkers en particuliere verhuurders voor ’studentenwoningen’. Vaak leeg liggende woonruimtes die op die manier een bijna asociaal profijt afwerpen.
Er is fundamenteel iets mis in de relatie gebruik en bezit van de ruimte. Puur aan de hand van macht en geld privileges verwerven daar stoelt onze stedenbouw op. De verwoestende werking is onmiskenbaar. Breng eens in kaart wat zoal op bouwgebied in uw woonplaats de laatste vijftig jaar heeft plaatsgevonden. Bezie de schaalvergroting, de concentratie van functies, de dominantie van het autoverkeer. Wie heeft er in die processen kunnen participeren? Tegen die achtergrond bezien is de kraakbeweging misschien de enige die ons eraan herinnert dat geld niet gelukkig maakt maar wel veel menselijk geluk kapot maakt. Denk eens aan de daklozen.
Nog wat. Geen studenten in binnensteden of op lucratieve plekken. Breng ze onder in eenvoudige buurten, komen ze tenminste in contact met de werkelijkheid. Maar dat is weer een ander verhaal!
Uitgelichte foto: bron privé
