Leedvermaak… Piknijd?

“Wat is dat voor Übermensch, die Gavi?
@GaviMensch Die Twitter Total Führer? Femina piknijd” 

NIET VACCINEREN IS EEN LIFESTYLE

‘Wij zien mazelen als een milde ziekte’ 

Op de bible belt weigeren ouders hun kinderen te vaccineren, maar ook in de homeopathische en antroposofische hoek is er weerstand. Hippe moeders willen hun kinderen niet ‘laten inenten met gif’.  

DOOR MARGREET FOGTELOO

Ook in Duitsland speelt de discussie over wel of niet verplichten van inenten. Dat is te overwegen vanuit het belang van het kind over wiens gezondheid de ouders beslissen, maar ook omdat baby’s die nog niet hun eerste prikken hebben gekregen aangestoken kunnen worden. In Duitsland én Nederland stuit verplicht inenten op het grondwettelijke recht op vrijheid van geloof en levensovertuiging. Maar er wordt wél nagedacht om ouders strafrechtelijk te kunnen vervolgen voor doodslag als een kind sterft. De Duitse minister van Gezondheidszorg zoekt bovendien uit of het mogelijk is niet-ingeënte kinderen de toegang tot school te verbieden. 

DWANG tot het injecteren in een lichaam en een verbod op onderwijs zijn omstreden maatregelen en werken bovendien contraproductief. Een oproep aan predikanten om de kerkgangers te stimuleren naar de dokter te gaan voor een prik, zoals vorige week gebeurde door Heleen Dupuis, Els Borst en Mark Rutte, is dan ook aan dovemansoren gericht. Net zo min zullen antroposofische weigeraars gevoelig zijn voor een liberaal en vrijzinnig advies, laat staan voor de plicht tot inenting. 

Rationele argumenten over gezondheid vallen op een voedingsbodem van overtuigingen en mythes, zoals onder meer blijkt uit websites van de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken (NVKP) en de Federatie Antroposofische Gezondheidszorg. Mensen kunnen zich hier ‘laten informeren over de argumenten tegen prikken’. Algemeen geldt, zo valt uit de meterslange teksten te destilleren, de stelling dat de bijwerkingen van prikken veel erger zijn dan de risico’s van de ziekte zelf. Veel klachten worden toegeschreven aan de cocktailprikken, zoals allergie, ADD, ADHD, epilepsie en allerlei ernstige gedragsveranderingen, zoals autisme. Van enige wetenschappelijke causaliteit is geen sprake, maar op basis van pure observatie van de oplettende ouders wordt dit soort conclusies met verregaande gevolgen getrokken. 

 De veelgebruikte term ‘post-vaccinaal syndroom’ is een verzinsel van Tinus Smits, een voormalige leraar Frans te Eindhoven die ‘homeopathisch arts’ is en predikt dat vaccins vergif zijn. Bovendien geldt sterk ‘waar rook is, is vuur’. In 1998 publiceerde de Britse chirurg Andrew Wakefield een studie – in The Lancet nota bene – die een verband suggereerde tussen vaccinaties en autisme. Het onderzoek werd later wegens fraude à la Diederik Stapel met de grond gelijk gemaakt, maar de twijfel was gezaaid, met name in Engeland. Daar zijn inmiddels zo’n twee miljoen kinderen niet gevaccineerd tegen bof, mazelen en rode hond en komt de dekkingsgraad in de gevarenzone. 

‘Maar’, zegt Martin de Munck, voorzitter van de NVKP, ‘wij zijn niet tégen prikken, we willen alleen objectieve informatie verstrekken. Want de overheid houdt van alles achter om het vaccinatiepercentage zo hoog mogelijk te houden. Er spelen grote belangen van de farmaceutische industrie, die weer grote invloed heeft bij de regering.’ De weerstand tegen de overheid vermengt zich met een drang om volgens eigen inzichten te kunnen beslissen over het eigen lichaam. Ze zijn anders dan 95 procent van de Nederlanders wél kritisch. 

De antivaxbeweging past in een trend, stelt socioloog Frank Furedi, auteur van boeken als Paranoid Parenting (2001) en Politics of Fear (2005), van obsessief ouderschap. ‘Het leeft sterk bij de middenklasse, hoog opgeleid en hip. Het zijn vooral moeders die hun identiteit verbinden met het hele welzijn van hun kind en daar een lifestyle omheen bouwen. Zij denken dat ze moreel beter zijn dan anderen omdat zij hun kinderen niet laten inenten met gif. Daar hoort een levensstijl bij die teruggrijpt naar vroeger: organisch leven, natuurgeneeswijze, biologische voeding. Het is nieuwe religie in een reactie op de moderne wereld. Meer algemeen wantrouwen ze de expertise van professionals; ze zijn zélf de autoriteit.’ 

‘Wij zien mazelen als een milde ziekte, maar de overheid zet bewust in op het zwartste scenario om angst aan te jagen’, zegt De Munck van Kritisch Prikken. ‘Bij de gevallen die zijn overleden zie je dat er al onderliggende problemen waren in de sfeer van weerstand. De mazelen waren de druppel, maar het lijkt alsof ze aan de complicaties ervan zijn overleden.’ 

Dat ‘die druppel’ niet nodig zou zijn geweest als het kind was beschermd, is nou net de hele crux. Nog los van kerngezonde kinderen die pure pech kunnen hebben als zij bijvoorbeeld als complicatie van mazelen hersenvliesontsteking krijgen. 

De kudde-immuniteit is ‘een achterhaald begrip’, meent De Munck, die een homeopathische praktijk in Oegstgeest runt. Goede voeding en hygiëne hebben volgens hem meer bijgedragen aan het uitroeien van grote infectieziekten dan inentingen. Dat verklaart ook de fixatie binnen alternatieve kringen op eten – zelfverbouwd en van de biologisch-dynamische winkel. De Munck voegt eraan toe dat het helemaal niet erg is om ziek te worden: ‘Het is goed voor het lichaam om virussen zelf te bestrijden, het immunologisch systeem krijgt daarmee een goede boost. Het moet als het ware getraind worden om sterk te worden.’ 

Dit lijkt erop neer te komen dat lijden een gezonde functie heeft in het leven van een mens. In feite is het een pleidooi voor Darwins survival of the fittest. Alleen zij die ‘goed en bewust’ leven, zullen het gevecht tegen de beestjes aankunnen. Het lot ligt nu niet in handen van God, maar in die van de mens zelf. 

Op de vraag of zijn vereniging niet zelf angst aanjaagt – door te beweren dat vaccinatie bijvoorbeeld kan leiden tot autisme – blijft het aan de andere kant van de lijn even stil. De Munck zegt dan: ‘Wij voorkomen ziekte wél, door goede voeding en vitamines vanuit een orthomoleculaire aanpak. Zieke mensen die zich bij mij melden zal ik als homeopaat homeopathische geneesmiddelen geven.’ Zelf zou hij zich wapenen tegen de ziekte met homeopathische profilaxmethoden in plaats van vaccinatie: ‘Het voordeel: geen bijwerkingen. Wij zien veel gevallen met nawerkingen van vaccinatie.’ Nee, cijfers heeft hij niet. ‘Maar de overheid moet daar onderzoek naar doen, wij hebben geen geld.’ 

Dat onderzoek is wel degelijk gedaan. Het RIVM brengt alle mogelijke bijwerkingen in kaart die verder gaan dan 48 uur na de prik. ‘Uit wereldwijd onderzoek is gebleken dat er bijwerkingen causaal gerelateerd zijn, zoals de dikke rode arm, koorts en soms – heel zelden – zelfs convulsies. We nemen alles rond dit onderwerp heel serieus’, zegt Conyn van het  RIVM.

Hoewel de vaccinatiegraad stabiel blijft, rond de 95 procent, is het wel enigszins bezorgd. Per ziekte ligt er een gevoelige grens. Dat is bijvoorbeeld gebleken in Engeland en Noorwegen, toen in de jaren zeventig als gevolg van een fanantieke antiprikkerslobby massaal niet werd ingeënt tegen kinkhoest en er een epidemie uitbrak met veel doden. 

Om beide groepen gelovigen te bereiken blijft de overheid hen zoals alle mensen informeren.  ‘We proberen op een genuanceerde manier mensen te informeren en te begeleiden bij hun keuzen, maar altijd op basis van wetenschap’, zegt Conyn. ‘De overheid zegt nog steeds: inenten is vrijwillig, maar het is niet vrijblijvend als je de beslissing neemt over de gezondheid van je kind.’ Dan verzucht ze: ‘Het is niet altijd eenvoudig om allerlei vage ideeën te weerleggen. Laatst vernam ik dat iemand meende dat er in de vaccinatie stoffen zitten waar je alzheimer van krijgt. Het is zo gratuit om dat te roepen, en dan moeten wij daar een zinnig antwoord op kunnen geven.’ 

Uitgelichte foto: Stokstraat – bron: Maastricht – Stokstraatgebied