We gaan ruim 30 jaar terug in de tijd. Twee Belgen hadden het voornemen opgevat een project te starten voor de VPRO. Niet zomaar eentje, maar eentje waarin de omstreden dirigent Furtwängler in alle glorie zou herrijzen.
Leidraad voor de programmering werd het boek “Kraftprobe – Wilhelm Furtwängler in Dritten Reich”. De weduwe Furtwängler had de opdracht tot dit werk gegeven aan Fred K. Prieberg, bekend ondermeer van studies over muziek in de Sovjet Unie en de DDR.
De samensteller van de programma’s bleek Prieberg kritiekloos te volgen. Dit werd al snel duidelijk in een van de eerste afleveringen waarin Toscanini door Celibidache als fascist, en voor wie tussen de regels door luisterde, als non-valeur werd neergezet gedachtig de woorden van de meester: “Toscanini spielt was in den Noten, ich spiele was zwischen den Noten ist.”
Over het boek van Prieberg had Wolf Rosenberg op de Südwestfunk nogal wat te melden. U zult het horen, hij maakte er korte metten mee…
Voor mij was de bespreking van Rosenberg reden om contact op te nemen met kenners van de materie en met de VPRO. Wim Laman stuurde een zorgvuldig geformuleerde reactie terug. Eugeen Liven heeft nooit gereageerd. De reactie van Laman (tegen publicatie ervan zal hij beslist geen bezwaar maken):
Een seizoen later werd vis de BRT de serie herhaald. In het blad Muziek & Woord mocht de Furtwängler fanaat het komen toelichten. Dit is zijn relaas. Voor en na, kritiekloos. Een schande.
Een drietal jaar eerder had de WDR een serie uitgezonden over componisten die voor de nazi’s hadden moeten vluchten. Terzijde, Furtwängler beschouwde zichzelf op de eerste plaats als componist. De complete serie, waar Eugen Liven geen kennis van had of ze bewust buiten beschouwing hield: Komponisten im Exil.
Entartete Kunst:
Furtwängler was niet entartet, hij voelde zich door en door reinrassig.
In januari 1947 stelde Furtwängler vast dat het Duitse muziekleven vernietigd was. Daarmee bedoelde hij de concertzalen, niet de dragers van muziek.
-
De eerste en laatste dirigent
-
TWITTER EN DE GRAMMOFOONPLAAT
-
HET MOOISTE INSTRUMENT
-
MUZIEK, LITERATUUR, ANTISEMITISME
LITERATUUR
Alex Ross: The Disquieting Power of Wilhelm Furtwängler, Hitler’s Court Conductor
Photograph from ullstein bild / Getty
Uitgelichte foto: Goebbels en Furtwängler
