Mohammed Salmen: Gaza City Beach, Palestine
Ben je een dwaas als je meent via een serie van enkele tweets te kunnen formuleren wat fascisme inhoudt? Ja, zeker als je zelfs niet bereid bent ze ter discussie te stellen en aangeeft op welke bronnen ze steunen. Feitelijk is met deze constatering verdere toelichting overbodig. Zo gaan echter de zaken op social-media niet.
Ronduit fascistisch zelfs wordt deze praktijk als je vervolgens op een dergelijke basis meent als een gezaghebbende autoriteit over anderen te kunnen en mogen oordelen, als een arts die bekwaam is om een ziek lichaam weer gezond te maken.
Verontrustend is het dat een dwaas, die rechten en sociologie gestudeerd zegt te hebben, zich op dit heilloze pad begeeft. Begrijpelijk wordt dan wel hoe het mogelijk was dat de rechterlijke macht binnen de kortste keren en zeer welwillend haar diensten aanbood aan de nazi-machthebbers.
Kort samengevat, uitsluiting en eerroof plegen waren en zijn probate, fascistische methoden. Beoordeel hierop Twitter berichten. Een voorbeeld uit het eerste jaar van de corona-pandemie.
Is er een excuus voor het plegen van eerroof? Geen enkel. Als je in de veronderstelling bent fascisme, en in dit geval een vermeende fascist, met dergelijke middelen te moeten bestrijden, bereik je het tegendeel en snijdt je de weg af om fascistische mechanismen voor het voetlicht te brengen. M.a.w. je hebt er niets van begrepen en geeft er ruim baan aan.
In feite beweer je impliciet dat je van alle smetten en zonden vrij bent en de ander niet deugt. De ander dient uiteraard verstoten te worden uit de gemeenschap.
Het is deze praktijk die Horn, geheel volgens mijn verwachting, op Tibaert ging toepassen. Een hetze. Met een dergelijke handelwijze ageert hij dagelijks als fascist, pardon als manager voor de fascistische zaak.
Of Horn het aan de bewuste tweet gekoppeld artikel gelezen heeft? Hieronder kan hij het nog eens teruglezen. De essentie:
“Als wij als individu niet rationeel blijken te zijn dan kun je beargumenteren dat onze samenleving een optelsom is van al die niet-rationele individuen met een verbijsterende emotionele complexiteit als je kijkt naar het geheel.”
Wat is dan de consequentie voor de maatschappelijk orde, de legitimatie van het gebruik van geweld etc.? Voor Horn is dat duidelijk, met als uitkomst een gezonde fascistische orde zonder gezwellen en dodelijke virussen.
Echter is er wel sprake van een optelsom van individuen, die nooit of te nimmer een geheel kunnen vormen, een “maatschappelijk lichaam”?
Esther van Fenema
WE WETEN PAS ACHTERAF WAAROM WE BOOS ZIJN
Of we als psychiater de rassenrellen misschien even willen duiden. Een uitdagende vraag, zeker als het verzoek via twitter komt waar je maar 180 tekens tot je beschikking hebt. Het ‘psychiatrisch’ duiden van maatschappelijke fenomenen is controversieel maar kan soms helpen om wat houvast te creëren.
Bij een individuele patiënt zijn we prima in staat om heftig oplopende emoties in kaart te brengen. Als iemand volstrekt overstuur bij de crisisdienst aanklopt, dan vraag je naar iemands voorgeschiedenis, kwetsbaarheden en vooral wat de aanleiding is voor de decompensatie. Je maakt gebruik van iemands rationele vermogens om terugkijkend te begrijpen waarom hij of zij zo overspoeld is geraakt dat zelfdoding de enige optie lijkt nadat bijvoorbeeld een arbeidscontract niet is verlengd of een partner is vreemdgegaan.
Ik ben erg gefascineerd door het werk van twee Israëlische psychologen, Amos Tversky en Daniel Kahneman. Ze tonen elegant aan dat ratio maar een zeer beperkte plaats heeft in onze oordeels- en besluitvorming. Ons brein trekt allereerst een conclusie op basis van allerlei automatische denk- en gevoelsroutes inclusief vertekeningen, en komt pas daarná op de proppen met rationele argumenten.
Wij beschouwen onszelf als een uiterst verlichte diersoort
Voor ons als samenleving is de dood van George Floyd door toedoen van het gewelddadige optreden van een politieagent een aanleiding om de straat op te gaan. We willen graag aan onszelf en elkaar laten zien dat we boos en verontwaardigd zijn.
Emoties ontstaan altijd naar aanleiding van bepaalde stimuli en roepen bijpassende patronen op in denken en gedrag. Als een bepaalde gebeurtenis angst veroorzaakt, dan zal de reactie alles te maken hebben met het opzoeken van veiligheid. Een stimulus die vreugde of een aangenaam gevoel oproept, zal ervoor zorgen dat we alles op alles zetten om de stimulus te herhalen en liefst nog sterker te ervaren. Bij de emotie woede zien we de behoefte aan destructie en vergelding (Van Hemert en Heshusius, Tijdschrift voor Conflicthantering 2020).
Wij beschouwen onszelf als een uiterst verlichte diersoort die vanuit redelijkheid handelt in een technocratische maatschappij. Dat we primair irrationeel van aard zijn, verdragen we slecht. Als wij als individu niet rationeel blijken te zijn dan kun je beargumenteren dat onze samenleving een optelsom is van al die niet-rationele individuen met een verbijsterende emotionele complexiteit als je kijkt naar het geheel.
We zijn op dit moment zó boos dat we het liefst de standbeelden van hun sokkels willen trekken en zelfs de volksgezondheid aan onze laars lappen om ons ongenoegen kenbaar te kunnen maken.
Als je mensen vraagt waaróm ze zo woedend zijn dan is het antwoord ‘black lives matter’ oftewel: het discrimineren van gekleurde medemensen moet stoppen; volstrekt terecht natuurlijk. Maar stel dat het rationeel vermogen van onze samenleving toch iets minder leidend is dan we zo graag willen, hebben we dan voldoende zicht op de oorsprong van onze woede of zoeken we toch (deels) de argumenten achteraf erbij?
De vraag die ik vaak stel bij escalatie is ‘waarom nu?’ Patiënten die heel boos zijn bijvoorbeeld hebben zich vaak langdurig ‘opgesloten’ en niet gehoord gevoeld…
AUTEUR
Esther van Fenema is psychiater met een eigen praktijk. Ze is gepromoveerd op de toepassing van richtlijnen in de ggz. Verder werkt ze bij de crisisdienst, is ze auteur, professioneel violiste en opiniemaker voor onder andere Trouw en de EO.
BRON
MEDISCH CONTACT – Blogs & columns – 24 juni 2020
een naschrift
Zo stelde Horn zich ooit aan me voor:
Nu volgt dit:
Wat wil hij hiermee beweren?
-
HET IMPERIUM VAN HET MANAGEMENT
-
EEN SOCIOLOOG EN JURIST PUBLICEERT OVER POLITIE EN FASCISME
-
HOOGOPGELEIDE ONGELETTERDEN, DE COMING OUT VAN FASCISTEN…
Uitgelichte foto: bron
