Lech Kowalski: Spurensuche an Hitlers polnischer Autobahn
Als me iets duidelijk is geworden de afgelopen jaren bij m’n activiteit op internet is het wel het taboe dat er heerst op de verwevenheid tussen politiek, militair, stedenbouw, infrastructuur, energie en die zo veel geprezen vrijheid van bewegen. Het gaat het kader van een eenvoudig blogstukje verre te buiten dit thema grondig uit te diepen. Wat me wel verwondert is de bijna volledige afwezigheid van een debat hierover. Zijn we met blindheid geslagen? Met een klein beetje inspanning kun je waarnemen in welke samenleving we leven dankzij de ruimtelijke weerslag die ze produceert. Uniek is in dit verband een stad dichtbij huis, Maastricht. Eeuwenlang een bolwerk om te kunnen heersen met de bevolking als lijdend voorwerp. De recentere geschiedenis toont dit overduidelijk aan. Van vuistpand voor Holland na de afscheiding van België tot commandocentrale voor de NAVO tot de val van de Muur in Berlijn.
Bezie het kaartje. De natuurlijke weg via het water werd geblokkeerd om Rotterdam van dienst te zijn, het spoor werd op de oostelijke oever aangelegd evenals de noord-zuid verbinding via de weg en de stad werd opgesloten binnen enge grenzen, de staatsgrens met België en gemeentegrenzen. Door de komst van de Afcent werd de stad afgesloten van haar eigen natuurgebied en mogelijke uitbreidingen in zuid-oostelijke richting. Door het verdwijnen van het Rode Gevaar en dus die Afcent dreigt het natuurgebied, of juister wat er nog van over is, verkwanseld te worden aan de universiteit. Over de schandalige afgraving van de Sint Pietersberg zwijgen we dan nog.
Ogen open, je in de materie verdiepen, spreken met de mensen. Dat kan helpen. Zo toog de cineast Lech Kowalski naar Polen. Zijn ervaringen kunt u terugzien in de documentaire, “Auf Hitlers Autobahn in Polen”. Als aanvullende informatie kan dienen: Spurensuche an Hitlers polnischer Autobahn.
Als we een lering uit die film kunnen trekken is het wel dat niets schijnt wat het werkelijk is. Een autoweg is niet simpel een autoweg, een brug in Maastricht is niet simpelweg een brug. Het is echt niet zo moeilijk de waarheid, de vervlechtingen op het spoor te komen. Vergeet daarbij niet, oorlogen worden niet zonder reden gevoerd. In de 20ste was de hoofdreden het zich verzekeren van een ongebreidelde toevoer van de grondstof aardolie. Het hoofdvoedsel voor kapitalisme is immers niet geld maar energie.
Nog een kanttekening over hoe de cineast Kowalski te werk gaat: Gringo – Story of a Junkie, uit 1987, gefilmd enkele jaren eerder, kort voor de uitbraak van het AIDS virus.
Ook hier, de straat, de publieke ruimte, waaraan we de realiteit waarbinnen we leven het best kunnen aflezen.
Uitgelicht screenshot uit: Auf Hitlers Autobahn in Polen
