Is het voorbeeld illustratief voor menselijk gedrag, angst voor het vreemde, het onbekende? En het fenomeen vervolgens omschrijven vanuit een ivoren toren? Sociologisch onderzoek, enquêtes, heb ik met argwaan leren beschouwen. Doel, vraagstelling, waarom wel dit onderzoek en niet dat andere onderzoeken? Samenhangen en achtergronden van het studieobject veronachtzamen of verdonkeremanen. Iedereen die zich wel eens op dit terrein begeven heeft met een beetje kritische inslag weet wat ik bedoel. Vaak is de opzet gericht op een specifiek politiek of commercieel doel om beleid te rechtvaardigen of uit marketing overwegingen. Toch wekt de ondertitel van dit onderzoek: “Ethnocentric Attitudes Are on the Rise in Europe” mijn nieuwsgierigheid. Etnocentristisch is zeker een kenmerk van de Europese cultuur, met die achtergrond hebben we als de “betere” mensen gekoloniseerd en “beschaving gebracht”. Of die misplaatste superieure houding weer toeneemt? Ook die indruk heb ik.
Bij dit onderzoek kwam ik uit door een essay in De Groene van Frank Furedi, dat toegespitst is op het toenemend antisemitisme. Helder legt hij in z’n inleiding de verwevenheid tussen antisemitisme en antizionisme uit. Een andere Nijmegenaar dan de genoemde antropoloog verwijst vandaag op internet naar dit artikel en wat schrijft hij? Ik laat de bewuste alinea in zijn geheel zien:
Uitermate vreemd. Voer “antisemitism” in op de site van Furedi en het oorspronkelijke stuk komt te voorschijn met de titel van dat rapport: Unfavorable Views of Jews and Muslims on the Increase in Europe. Het is een survey uitgevoerd in het voorjaar 2008 (niet 2007 dus) door het Pew Research Center’s Pew Global Attitudes Project, wat en wie hier ook achter moge schuil gaan. De moeite om dat uit te zoeken ga ik me niet getroosten, maar zeg dan niet dat het onderzoek niet te vinden is. Dat is domweg bedrog, want praktisch niemand getroost zich de moeite iets na te trekken. Steeds weer de vraag, waarom nemen mensen een loopje met de feiten die ons een standpunt willen opdringen? Waar komt die kennelijke angst vandaan om onaangename waarheden te verdoezelen, of in het geval van het essay van Furedi, om in te gaan op zijn betoog?
Nog opvallender. Waarom dan dit 5 jaar oude stuk weer te berde brengen om het via een omweg verdacht te maken? Waarom zijn velen bang een rechtstreekse confrontatie aan te gaan met verspreiders van leugen en bedrog, van propaganda van het laagste allooi? Ook zij maken van dit soort onderzoek gebruik dan wel misbruik. Dan wordt echter weggekeken of als het iemand uit “eigen kring” betreft een oogje dichtgeknepen. Al bij al, preken voor eigen parochie, geen debat, vooral geen debat. Wel de “ander” verketteren over en weer. Laat je grappen als het bovenstaande zien, wordt je vervloekt en monddood gemaakt.
Conclusie. Fascisme is nooit ver weg. Als amateur etnoloog blijf ik proberen u deelgenoot te maken van mijn ervaringen. De werkelijke schunnigheden hou ik bij op m’n andere blog. U wilt de bron van het citaat weten? Naar de site Krapuul geef ik geen links… Geen nood, een dag later blijkt het hier te staan.
Ik ken het Pew onderzoek ook; da’s een blunder van mijn kant. Ik herkende het niet omdat de uitkomsten van het rapport anders zijn dan wat in het artikel in de Groene staat. In het Pew rapport wordt nergens over Nederland gesproken. Maar ik zal een naschrift schrijven.
In het artikel in de Groene staat letterlijk: “Een onderzoek met de titel Ongunstige visies op joden en moslims in opkomst in Europa, gepubliceerd in september 2007.” In het artikel in de Groene wordt gesuggereerd dat antisemitisme vooral onder moslims en links voor komt. Dat staat nergens in het Pew rapport. Dat was het punt dat ik wilde maken.