Soms droom ik van een Europa zonder grenzen, van de Oeral tot de Noordzee, van de Noordkaap tot Gibraltar. Weg met die nationale staten, weg met het verdeel en heers. Gemeenschappelijke voorzieningen en hulp voor alle Europeanen. Geen oneigenlijke concurrentie meer en zeker niet die van de zogeheten vrije markt waar ze niet thuishoort, bij het openbaar vervoer, bij de posterijen en bij de nutsvoorzieningen bijvoorbeeld. Een in verscheidenheid, precies zoals we in stad en dorp ook samenwonen.
Nergens is de verscheidenheid zo rijk als juist in onze culturele uitingen en juist deze worden het meest verwaarloosd, van taal tot theater… Technische hulpmiddelen hebben we volop, maar ze worden bijna uitsluitend uit winstbejag gebruikt. Zie de televisie, reclame inkomsten en Einschaltquoten bepalen wat we te zien krijgen, of het van enigerlei waarde is of niet.
Al decennia lang zend de voormalige “communistische” zender Rai Tre een drietal nachten Fuori orario uit met films en documentaires uit alle windstreken, hoofdzakelijk in de originele taal met ondertiteling. De documentaires van Wiseman, naast de avantgarde uit de Sowjet Unie met daarnaast de films van Jacques Rivette als “Out 1, noli me tangere” en Jean-Marie Straub, vielen er te bewonderen, teveel op te noemen. Ze zijn elders zelden of nooit te zien. Zeker op de TV niet. Waarom wordt er niet daadwerkelijk gecoöpereerd tussen de publieke omroepen in Europa op het terrein van cultuur? Die cultuur beperkt zich overigens echt niet tot de cinematografie, denk maar eens aan theater, opera, circus, exposities, literatuur. Het zou al heel wat zijn als programma’s op die terreinen voor alle Europeanen te zien vielen ondertiteld en wel. Waarom gebeurt dat niet? Voor kleine landen zou het sowieso een zegen zijn, zeker in een land als het onze, met een publieke omroep die deze naam niet verdiend.
Als illustratie laat ik nu het begin zien van dat nachtprogramma op de Italiaanse TV. Het begint steeds met een overzicht van wat er de komende uren te zien valt, telkenmale onderbroken door het beroemde fragment uit “L’Atalante” van Jean Vigo. Aansluitend ziet u nog de Hongaarse bijdrage van Béla Tarr aan de film t.g.v. de uitbreiding van de EU.
Als u deze zender kunt ontvangen let eens in de toekomst op dit programma. Hier het programmaoverzicht van die bewuste nacht (opnemen is tegenwoordig een fluitje van een cent, toch?):