Taal doet ertoe

Taras Gren: Oekraïense artillerie tijdens de burgeroorlog in de Donbas (2015)

---

 

“We hebben Jolle Demmers vaker hele rare dingen horen zeggen, maar wat ze hier doet is hardcore Russische desinformatie (en dus pure leugens) verspreiden, en dat zou Universiteit Utrecht echt niet moeten tolereren. Dit gaat alle perken te buiten.” Kennelijk spreekt hier iemand met groot gezag en met kennis van zaken. Aan de taal kan het niet liggen, want die doet ertoe en met dat laatste ben ik het volstrekt eens.
 
Vervolgens ga je het bewuste artikel lezen, hieronder in extenso weergegeven, en je vraagt je in gemoede af, wat is hier aan de hand? Een vete, een stem die tot zwijgen moet worden gebracht, immers ze betrekt er ook haar werkgever in, of, en dat ligt het meest voor de hand, een gehaaide propagandist die dankzij een vruchtbare voedingsbodem haar klusje klaart. Weten de mensen veel?
 
Ze informeert verder via zo’n niet normaal te lezen draadje. Academische integriteit is blijkbaar niet meer nodig, anders zou ze niet volstaan met een paar tweets, daarvoor is het onderwerp te belangrijk, een zaak van leven en dood. Jolle Demmers uitnodigen voor een debat gaat haar voorstellingsvermogen waarschijnlijk te boven en juist dat zou zeer verhelderend kunnen werken.
 
Afgaande op vorm en inhoud handelt het haar puur om propaganda van de meest walgelijke snit. Verdacht maken en kaltstellen is het recept. Je ziet de gevolgen bij de reacties op die tweet terug. Demmers wordt tot onpersoon.
 
In de lezing van Demmers komt dit mechanisme ook naar voren. Je kunt het ook zien onder het aspect van leer je vijand kennen, of je hem daartoe hebt uitverkoren of niet, dan pas ontstaat wederzijds begrip en kom je tot oplossingen. In het geval van Marit de Roij een ondenkbaar standpunt. Toch beveelt ze zich aan als Rusland- en Oost-Europakundige. Vijf minuten na het wegsturen van een reactie op haar tweet was ik geblokt. Onvrijwillig gaf ze zo toe dat ik in de roos getroffen had. Blijft de vraag, hoe pakken we propagandisten, die een fascistische werkwijze hanteren via een omkeertruc, aan? Op Twitter wemelt het van die lieden, maar ik kan niet aan de gang blijven…
 

---

 

“IN OEKRAÏNE WORDT NIET ÉÉN CONFLICT UITGEVOCHTEN, MAAR VIJF TEGELIJKERTIJD”

Jolle Demmers spreekt Vlaams Parlement toe bij presentatie jaarverslag Vlaams Vredesinstituut
 

 

De oorlog in Oekraïne wordt in het Westen veelal voorgesteld als een duel, David versus Goliath. Maar dat is onterecht, betoogt hoogleraar Conflict Studies Jolle Demmers aan het Vlaams Parlement. “Oorlogen zijn eerder clusters van conflicten,” legt ze uit, “met eigen oorzaken en constellaties, die op elkaar inwerken en elkaar versterken.” Zo ook de Oekraïneoorlog. Dit zijn de vijf conflicten die Demmers in deze oorlog onderscheidt.
 

Spanningen en burgeroorlog binnen Oekraïne

Demmers identificeert de lokale spanningen en landelijke tweespalt als het eerste conflict. Deze kwamen aan het licht na de val van de Sovjet-Unie in 1991, zegt ze. “We zien het geweld tussen pro-Russische en pro-Oekraïense milities, gedreven door een mix van machismo, militarisme, extreem nationalisme en met claims over zelfbestuur, en zorgen over behoud van taal en identiteit, die wel degelijk gedeeld werden door delen van de bevolking. Het afgelopen jaar vluchtten bijvoorbeeld ook Oekraïners naar Rusland, om een idee te geven van hoe percepties van veiligheid uiteenlopen.”

“Dit eerste conflict muteerde al snel in een geïnternationaliseerd intrastatelijk conflict, toen lokale milities in de Oekraïense staatsstructuren en het leger raakten geïncorporeerd, en ook de steun vanuit Rusland op gang kwam.” Demmers duidt deze ontwikkeling als het tweede conflict. “Hiermee begon de oorlog over de Donbas.”
 

De oorlog in Oekraïne

“Vervolgens is er een derde conflict en voor velen in Europa is dit het meest prominente”, vervolgt Demmers. Met de inval van Rusland in februari 2022, transformeerde de strijd om de Donbas in een expliciet interstatelijk conflict. “De inzet van deze oorlog gaat over territorium en bestuur, en raakt aan de soevereiniteit van Oekraïne.”

Ook al ligt de focus van Europa voornamelijk op dit conflict, stopt het hier niet, benadrukt Demmers. “Parallel aan deze drie conflicten lopen nog een vierde en een vijfde, beide geopolitiek van aard.” En deze moeten volgens haar niet vergeten worden.

 

 

Geopolitieke conflicten beïnvloeden Oekraïneoorlog

Het vierde conflict dat Demmers noemt is de geopolitieke strijd met de Verenigde Staten en de NAVO aan de ene kant en Rusland aan de andere. “Dit is een conflict over militaire invloedssferen en veiligheid,” legt Demmers uit, “maar ook over economische afzetmarkten, energie, de positie van de NAVO en de wapenindustrie.”

“Het vijfde conflict is ook geopolitiek, maar dan mondiaal. Het is de strijd tussen de Verenigde Staten en China over unipolariteit en wereldmacht.” De twee landen strijden erom als supermacht invloed uit te oefenen op andere landen, of zelfs de mogelijkheid om als enige land alle andere naar eigen wil te kunnen beïnvloeden.

De oorlog in Oekraïne is volgens Demmers dus veel groter dan het territoriale conflict dat zich nu op Oekraïense bodem afspeelt. “Op dit moment worden al deze vijf conflicten uitgevochten in Oekraïne. We zien hoe belangen en allianties zich vermengen en elkaar versterken in een heel complexe dynamiek van interactie” – een besef dat zeker in Europa nog moet groeien, aldus Demmers.
 

 
Dit artikel is en wordt nog inhoudelijk aangepast.
 

---

BRON
Universiteit Utrecht – 20 april 2023

---

 

• HIROSHIMA EN NORDSTREAM

• TWITTER EN PROPAGANDA

• PROPAGANDA

• EEN BELOFTE: EERLIJK, NAUWGEZET, TRANSPARANT, ONAFHANKELIJK EN VERANTWOORD…

 

---

LITERATUUR
Jacob Weisberg: Bad News – Can Democracy Survive If the Media Fail? – September/October 2019