Wel de lusten, niet de lasten. Recht op privacy voor het staatshoofd als onderwerp in het forum van de NRC. Enkele losse gedachten die bij me opkwamen, omdat de discussie zich toespitste op koninkrijk of republiek en wie zal het verwonderen: “Wat kost het ons?”.
Hollanders onder elkaar. Het huidige Nederland, sinds wanneer bestaat dat? Vanaf 1839, 1866 (einde Duitse Bond), 1890 (einde personele unie met Luxemburg) of pas sinds 1949 (onafhankelijkheid van Indonesië)? Zo bezien zou je kunnen stellen dat het huidige koninkrijk nog nooit een koning heeft bezeten. In ieder geval is het koninkrijk steeds meer gekrompen. De volgende episode, Limburg weer vereend onder Belgisch vlag.
Een bemoedigende gedachte, koning over een krimpend koninkrijk.
De keuze voor zijn naam was al niet best. Ouders verwachten vaak teveel van hun kinderen. Ook een beetje een overschatting van de familietraditie. Geen studiehoofd, gelukkig hoeven we geen kennis te nemen van de resultaten. Willem bleek meer het type van de ideale kroegbaas. Hoe krijg je zo iemand in het gareel? Sport, heel volks. Elfstedentocht, IOC voor de connecties. Een Argentijnse. Nog uit de tijd van opa Bernhard?
Geluk bij een een ongeluk, een vrouw gevonden uit de bankwereld, een vertrouwd terrein voor koningshuizen. Een prinses, die wel raad zal weten met de staf aan het koninklijke hof. Het land heeft een sterke hand nodig met die o zo broze democratie, het beste zijn we gevaren met vrouwelijke. Zo kan het zorgvuldig opgebouwde netwerk in stand blijven. Bilderberg. Zou het lukken?
Laten we niet vergeten, tot nog toe staan we er internationaal, ondanks Balkenende, nog goed op dankzij majesteit. Ze heeft stijl, steekt charmant boven het maaiveld uit, een ware vorstin. In het buitenland zeer gewaardeerd. Vergelijk die vorstelijke stijl eens met de hoge talons van Sarkozy. Petit Nicolas en Blonde Geert. Leiders. Wijsheid en diepgang? Als de roep om leiders luid wordt zijn we definitief op weg zijn naar een schijndemocratie onder de noemer ‘algemeen belang’.
De begeestering voor grote leiders. Dan verlies je alle verhoudingen uit het oog. Een ceremoniemeester als de Duitse president heeft meer de postuur van een dienaar, uitvoerder van een ritueel. In Zwitserland kennen ze zelfs die functie niet. Nog altijd een democratie en rechtstaat. Overigens, mocht Mitterrand ooit con zijn genoemd, Sarko heeft zich helemaal aangepast aan de stem van het volk. Hij bijt nu tegenstanders pauv’ con toe… Hoe grote leiders toch volks kunnen zijn of is dat nu juist het kenmerk van een ware leider?
Wie ondersteunen dat streven? De Sarkofilie zullen we het noemen, of de dwaasheid steeds grote roergangers te berde te brengen. Hoe zou de psychonomie er van dit soort lieden uitzien? Lieden die de bevolking willen opschepen met een groot leider, van koninklijke bloede of niet? Hebben ze, in hun verwatenheid, een afkomst en opvoeding verinnerlijkt die er van uitgaat dat zijzelf superieur zijn en tot oordelen bevoegd, onderwijl soortgenoten, die het materieel minder getroffen hebben, onder de knoet houdend? Je kunt er naar neigen zo’n instelling meer Rooms dan als Protestants-Christelijk te betitelen. Kerkelijk of niet.
Opmerkelijk toch dat ons koningshuis, Protestants, steeds weer weet te laveren tussen de elite en het volk. Een volk van oudsher zelfstandig gericht, wars van inmenging en het bedisselen van boven of buitenaf.
En dan hun waarden- en normenpatroon. Steeds weer die Sarkofilie. Aanpassen, liefst assimileren of oprotten. Dat is beslist niet de Hollandse koopmansgeest en de daaraan gekoppelde tolerantie maar eerder de leer van Moeder de H. Kerk. Een lichaam, een geest, een waarheid. Tot op het bot onhollands.
Even terug komen op het onderwerp, het feitelijke. Ons land heeft sinds de zestiger jaren een eigenaardige ontwikkeling doorgemaakt. Vergeten is bijzonder veel. Een gedwee en volgzaam volk was het. Iedereen, och ja bijna iedereen, had in het verzet gezeten. De koningin had blijk gegeven persoonlijke moed te bezitten door hals over kop te vluchten. Daar is ook nog niet het laatste woord over gezegd, ondanks de ‘Schönfärberei’ van onze hofhistoricus.
De coup die Bernhard na de oorlog beraamde, wordt er nog over gesproken? En vanaf de bevrijding deed iedereen braaf wat hem opgedragen werd. De Roomsen met de socialen deelden de macht, en dat was goed zo. Men keek vooruit, het land werd opgebouwd. Laag loon, hard werk. Mensen van 80 en ouder kunnen er van meepraten. Ze wisten haarfijn te vertellen over de crisis, de bezetting en Ons Indië. Drukte over het koningshuis, de mensen hadden wel beter te doen. Ondertussen fietste Juliana met Marijke richting V.P.R.O. studio begeleid door een diender. Vijftiger jaren.
Deze geschiedenis is aan velen voorbij gegaan of verdrongen. Zo kan te pas en te onpas grote onzin verkondigd worden. Citaat: “Tussen 1915 en 1945, in 30jr, de meest afschuwelijkste en bloederigste periode onder de Europese volkeren, ingang gezet door vorstenhuizen die regeerden met wrede onderdrukking en megalomane machtspolitiek.” Wat een nonsens. En zo gaat het maar door in dat stukje. Tot de Greet Hofmans affaire toe, uit de koker van Bernhard via de verboden Der Spiegel tot ons gekomen. Dat weet tegenwoordig elk klein kind. En toch staat daar weer in het stukje van die scribent: “ten tijde dat Juliana de kluts kwijt was.”
Het politiek bewustzijn is er sinds die jaren niet op vooruitgegaan. Het alles overheersende motief is geld en hoe het te verwerven. Daarom wordt eerst en vooral over het kostenplaatje gesproken en nauwelijks over de inrichting van het staatsbestel. Het zijn onze centen, nietwaar? Verontrustend… Maar wat kan op het conto geschreven worden van het koningshuis, van Wilhelmina tot Beatrix, en wat op dat van de verantwoordelijke politici? Zou het niet over dit soort vragen moeten gaan? Over Bilderberg bijeenkomsten, kabinetsformaties, het hof, de bekende riedel dus.
Het vereist enig denkwerk, ook het vergaren van informatie en vooral en bovenal vereist een echt dispuut zonder kretologie, een politiek debat. Maar nee, de uitkomst staat al vast. Een gekozen president, blijkbaar met alle macht toegerust, is voor z.g. republikeinen het omhelsde model. Een welgemeende waarschuwing. Tot nog toe hebben twee mogelijke kandidaten het licht gezien die aan een dergelijk model voldoen, de warhoofdige Fortuyn (absoluut ideaal voor de neo-malthusiaan, geen kinderen) en Wilders. Hoever de horizon ook reikt er zijn tot heden geen andere kandidaten waargenomen.
Iedereen heeft in Frankrijk kunnen zien waartoe dat kan leiden: Chirac lamgeslagen in de tweede ronde tegen Le Pen, Sarkozy, een overwinning door opmerkelijke tweedelingen in de bevolking (het oosten van het land met een sterk Le Pen gehalte versus het westen en de bejaarden versus de jongeren). Verder, wie controleert de adviseurs van Sarkozy? Wie bepaalt de samenstelling van de regering? Ja een groot leider, die petit Nicolas.
Willen we echt een dergelijk model in dit land? En nog dit. Mensen die zich zo druk maken over de vrijheid van de pers zou ik willen aanbevelen zich eens naar Frankrijk te begeven en zich eens te verdiepen in de machinaties van de pers en de persbreidel rond Sarko. Ook de regie die over de media is gevoerd om Sarko aan de macht te helpen. En dan, de plezierreisjes van Sarko, etc. etc. Een heel bepaald soort privacy kortom.
“Liberté, Égalité, Fraternité”. Als formule prachtig, maar de praktijk? En zelfs als, de eeuwige ruzies blijven. Conflicten verdwijnen niet. En een president? U herinnert zich nog het antwoord van De Gaulle, na zijn ‘machtsgreep’, op de vraag of Frankrijk een dictatuur geworden was: “Denkt u werkelijk dat ik op mijn leeftijd nog aan een carrière als dictator begin?”
Edoch, in de zestiger jaren betrokken de Franse radio en TV een nieuwe veste, het Maison de la Radio. Een rond gebouw als schil om een kantoortoren. Alle TV journaals toen der tijd werden in Frankrijk gecensureerd. Peyrefitte was de verantwoordelijke minister voor informatie en censor. Bij de opening van het ‘maison ronde’ door De Gaulle verkeerde deze in de veronderstelling dat Peyrefitte boven in de toren ging wonen. Over symboliek gesproken.
Wie weet zijn maatschappelijke tegenstellingen, klassenverschillen, hoe gek het ook klinkt eenvoudiger te overbruggen met een constitutionele monarchie dan met een autoritaire presidentiële staatsinrichting als de Amerikaanse of Franse. Zie hoe de voorselecties plaatsvinden en de macht of manipulatie van of door de media. Het proces in Engeland geeft ook te denken. Daar schuift, binnen een dubieus kiesstelsel, de premier steeds meer op richting almachtige president.
Welke weg moeten wij inslaan? Willem Alexander, de ideale kroegbaas, geen gek model. Primus inter pares. Of hij dat wil? Wie stelt de voorwaarden? Hij hoeft ze niet te accepteren, dan kan hij oprotten of potdekselen we hem op zijn republikeins in… Waarvan akte!
Kunt u zich Wilders als kroegbaas, pardon president voorstellen?
Een niet bepaald onbelangrijk aspect mogen we niet over het hoofd zien bij de keuze tussen een gekozen staatshoofd, voorbeeld Frankrijk, en een ’symbolisch’ staatshoofd. Het geweldsmonopolie.
De huidige president van Frankrijk heeft een verleden als minister van Binnenlandse Zaken. Onder zijn regie zijn hervormingen bij de politie doorgevoerd, tijdens het bewind van Chirac, die hem een renommée hebben opgeleverd op het gebied van repressie, zeer tot genoegen van de gezeten burgerij en een aanbeveling voor zijn kandidaatstelling tot het presidentschap. “De brandspuit erop…”, aldus Sarkozy tijdens de onlusten in de banlieue van Parijs. Dat beleid wordt onder zijn presidentschap onverkort voortgezet.
Een politie die patrouilleert als militair in bezet gebied. Agenten die absoluut geen contact met de bevolking mogen hebben, tot het doen van inkopen toe. Zonder uitzondering jonger dan 30, hooguit 2 jaar op hetzelfde commissariaat, enz. enz. Geen discussie over het optreden. Minachting t.o.v. de bevolking: “T’as vu cette sale gueule… Ah, cette pute…”. Controle, verbaliseren, tot groot genoegen van Sarkozy, met zijn tic voor cijfertjes en statistieken.
Griezelig een dergelijk staatshoofd met zeggenschap over het geweldsmonopolie.
Samenvattend, we delen onze voorkeur voor een republiek. het Zwitserse model? Hoe tot een vergelijkbaar model te komen? M.a.w. een overgang van ons koninkrijk richting ‘onze’ republiek, hoe zou die verwezenlijkt kunnen worden? Een uitholling van binnenuit? Hoe we het wenden of keren, van Oranje zijn we voorlopig niet af. Dat is irreëel.
Verstrengeling (persoonlijk leven en publiek ambt) ontwarren, door duidelijke contouren aan te gegeven over dat publiek ambt. Willem, geen ceremoniemeester, maar eerste onder zijns gelijken. Het anachronistische van de erfelijkheid verdwijnt dan als vanzelf naar de achtergrond. Zo ook de privacy problematiek. Dat spreekt.
Doel, middelen en strategie kortom. Willem Alexander is het (subjectieve) middel. Waar kiest hij voor?
naschrift
Zigeuners, Sinti en Roma dus. Als criminelen veracht, geromantiseerd om hun vrije en niet gebonden levenswijze. De welhaast ideale vormen van stereotypering om over mensen te heersen. Als ze maar zijn zoals we willen dat ze zijn. Geliefd als muzikant, verworpen tot gang naar de gaskamers toe. Eigen schuld. Het zit dat volk in de genen. Een gedegenereerd ras en asociaal. ‘Wetenschappelijk’ aangetoond. Ook hier weer, waar hebben we dat meer gehoord? Zigeuners kennen geen echte leiders of koningschap slechts eigen aan sedentaire volkeren. In Nederland wel: Koko Petalo in de roerige 70er jaren. Gesol met een familie of ze wel of niet toegelaten moest worden, mensonterende visitaties aan de grens, het krijgen of niet van een verblijfsvergunning. Totdat landdrost Han Lammers de knoop doorhakte. De rol van ‘koning’ Petalo was doorslaggevend. Hij klaagde aan, hij ondersteunde waar het kon, een volksdienaar waardig.
Kan iemand zich een dergelijke inzet van Willem Alexander herinneren? Kunnen we ze verwachten? Ook hier waarschijnlijk, jong geleerd is oud gedaan.
De gedachte over zigeuners met daarin het element sedentair versus mobiel geeft in onze gemobiliseerde wereld toch te denken. Hoe een dergelijke wereld te besturen, wie is onderdaan van wie, nationaliteit, noem maar op. Daarop voortborduren maakt werkelijk zin.
Update 28 april 2017
Als vervolg op deze reacties in het NRC forum werd de Sartorius familie in het leven geroepen. Een vervolg zonder weerga, tot censuur toe, net als bij de NRC, vindt nog steeds plaats op Twitter, met als daders onbenullen, smeerlappen en fascisten. Van hen allen valt geen inkeer, vallen geen correcties of excuses te verwachten. De openbaarheid hoort hen, denken deze onverlaten. Leer ze kennen op dit weblog, een gewaarschuwd mens telt voor twee.
Uitgelichte foto: Martin Meijer – bron
