Auguste et Gustave Perret: Théâtre des Champs-Elysées, Paris (1911-13)
Het behoort tot het wezen van onze tijd dat vrijwel niemand vraagt naar de zin van de tragedie waarin wij door geboorte terecht zijn gekomen, en dat de meesten, bewust of onbewust, vrede hebben met de zinloosheid ervan. We zien dictaturen als paddenstoelen uit de grond schieten en oude stelsels als toneelcoulissen verbranden, maar de oorzaken van de ingrijpende gebeurtenissen blijven onopgehelderd en de reacties erop oppervlakkig.
De meerderheid denkt nog het een, nog het ander, zij wil vergeten.
De wereld is nimmer als iets uniforms te beschouwen geweest en tegenwoordig bestaat zij helemaal uit vele werelden, die vol tegenstrijdigheden naast en door elkaar heen existeren. Daarom kan men hedentendage ook ieder perspectief met een ander weerleggen.
De auteur besluit zijn inleiding met een citaat, het stamt uit de laatste brieven van terechtgestelden:
“Het woord is oneindig veel machtiger dan het zwaard, en wie ermee weet om te gaan met een sterke, wijze hand, is veel machtiger dan de machtigste onder de koningen. Wanneer de hand komt te sterven die het zwaard heeft gehanteerd, wordt het zwaard met hand en al begraven, en gelijk de hand tot stof vergaat, zo wordt het zwaard door roest verteerd. Maar wanneer in de dood de mond zich sluit waaruit het woord is voortgekomen, blijft het woord vrij en levend; over het woord heeft de dood geen macht, het kan niet worden opgeborgen in een graf, en ook al slaat men de dienaren van God in banden en ketenen, vrij blijft het woord van God dat uit hun mond is voortgekomen.”
Deze citaten als opmaat naar een gesprek met zijn halfbroer, een Zwitser en een groot Europeaan, die vorige week tachtig jaar oud werd. Het gesprek met hem:
Omdat het zo toepasselijk is, nu Barbara met “Göttingen” uit 1967…
BRON TEKSTEN
Walter Muschg – De ontwrichting van de Duitse literatuur – Athenaeum Polak & Van Gennep 1974
(Walter, de halfbroer van Adolf Muschg. Bovenstaande tekst stamt uit 1956)
Uitgelichte foto: Parijs – bron
