Wie in waarheid gelooft, moet terugvechten…

German soldiers in Belarus during the invasion of the Soviet Union in 1941
‘In the encounter of German with Soviet power, the Nazi idea that Jews were responsible for all evil took on powerful resonance.’

Jur Kuipers

HEEFT HET ZIN? IK WEET HET NIET MEER…

Las een interview met Timothy Snyder in “de Groene”:

8 februari 2017

Op 5 december, een maand nadat Donald Trump tegen de verwachting tot president van de Verenigde Staten was gekozen, deed Timothy Snyder een klemmend beroep op zijn studenten. Pas op. Europa heeft eerder op het punt gestaan waarop Amerika zich nu lijkt te bevinden: een periode van globalisering, liberalisering en voorspoed die vrij abrupt tot een einde komt. Wat destijds volgde was een steeds verdere afdaling in de chaos. ‘In de jaren dertig dachten Europeanen ook vaak dat het niet erger kon worden. Totdat het wel erger werd’, aldus Snyder in zijn lezing What Can European History Teach Us About Trump’s America, die breed werd gedeeld via sociale media. Kijk het terug. Een indringender waarschuwing dat Amerika onder Trump kan ontsporen, zul je niet snel vinden.

Timothy Snyder is bij uitstek de persoon om de vergelijking met de jaren dertig te trekken. Hij is een vooraanstaand historicus, gespecialiseerd in deze periode en in de Tweede Wereldoorlog. Snyder richt zich daarbij vooral op Oost-Europa en Oekraïne, ‘Bloedlanden’ zoals de titel van zijn veelbesproken boek uit 2005 luidt. Daar woedden de massamoorden door Hitler en Stalin op zijn hevigst, precies omdat daar de bestaande structuren van de staat met een rechtsorde volledig verdwenen. Dat is het punt waar Snyder keer op keer aandacht voor vraagt: robuuste instituties zijn het enige wat mensen behoedt voor barbarij.

Snyder behoort daarmee tot het soort historicus dat er zonder meer van overtuigd is dat een volk dat zijn geschiedenis niet kent, gedoemd is die te herhalen. Zijn laatste boek Black Earth: The Holocaust as History and Warning, waarin hij Hitlers expansiedrift vanuit ecologisch perspectief beschouwt, als een strijd om bestaansmiddelen, is daar een getuigenis van. ‘We leven op dezelfde planeet als Hitler en hebben deels dezelfde zorgen. We zijn minder veranderd dan we denken. We houden van onze leefomgeving, we fantaseren over het verwoesten van regeringen, we denigreren de wetenschap, we hebben nachtmerries over rampen’, schreef Snyder.