Francesco Albotto: Piazza San Marco, Venetië
Enkele eeuwen in het bestaan ven de mensheid waren slechts nodig om het leven op aarde in al zijn diversiteit te vernietigen tot profijt van een minderheid. De ontwikkeling van handelskapitaal tot de macht van de financiële markten maakte het mogelijk. Een systeem volkomen los gezogen van de werkelijkheid, waarbinnen in milliseconden beslissingen worden getroffen over ons bestaan, feitelijk buiten controle van wie ook. Een perfect amoreel systeem geflankeerd door politieke en juridische instellingen die primair zijn ontwikkeld vanuit de handelingsvrijheid voor dit financieel, economisch stelsel.
Tijdens het interbellum resulteerde het in diverse vormen van fascisme ontstaan en afgestemd op de heersende socio-economische toestand en het militair machtspotentieel. Gemeen lijken deze stromingen de preferentie voor het nationale te hebben, één volk, dat slechts diende om doelen te kunnen nastreven die eerder haaks stonden op de belangen van “het volk”. Het brengen van offers was er onverbrekelijk mee verbonden.
Sinds de affaire Dreyfus was het antisemitisme gepolitiseerd. Na de Eerste Wereldoorlog werd het als zodanig in Duitsland opgepakt als motief bij het neerslaan van de Spartakisten en bij de moord op Walther Rathenau. Door de nazi’s kon het verder geïnstitutionaliseerd worden in een proces dat onvermijdelijk zou eindigen in een genocide die optimaal rendement voor de daders moest opleveren. In een volgende fase zou het lot van de joden (en zigeuners) ook Polen en Russen treffen.
Nog voor het Auschwitz proces in de 60er jaren werden al stemmen luid dat Schluß moest zijn met het oprakelen van het verleden en het vervolgen van de daders. Dan wordt het bovenmenselijke om te getuigen van de ondergane verschrikkingen zelfs tot een daad die ongepast is, die de sociale orde verstoort. Iedereen had geleden onder de oorlog. Ze moesten blij zijn dat ze nog leefden, dat ze weer getolereerd werden.
Als daders niet de morele verplichting voelen te getuigen over hoe ze tot hun daden kwamen is er iets fundamenteels mis in de samenleving, met ons allen. Verantwoording afleggen zou een morele, maatschappelijke plicht moeten zijn, een vanzelfsprekendheid, maar kan dat in een amorele orde zoals de onze? Het lijkt me uitgesloten, het zou haar einde betekenen.
Zeugen – Wie der Holocaust ins Fernsehen kam
Uitgelicht: bron
