Michael Kenna: Ratcliffe Power Station, Nottinghamshire (1987)
Het naoorlogse West-Duitsland kende drie auteurs die voortdurend positie kozen en hun stem luid en duidelijk lieten horen, Heinrich Böll, Günter Grass en Martin Walser. De laatste is nu ook niet meer. Hij overleed vorige maand. Een Nachruf…
Aan niets denken is dat mogelijk?
De waarheid is een catastrophe…
Als ontkennen niet lukt treden andere mechanismen in werking. Dat gold zeker voor de Duitse bevolking tot bijna 20 jaar na de oorlog, dankzij de politieke kaste die alles in het werk stelde de gruwelijke daden met de mantel der liefde te bedekken. Toch speelde Fritz Bauer het klaar de negatie van de stelselmatige massamoord op de Europese joden te doorbreken. Ze was al praktisch uit het collective geheugen gewist en werd nog slechts als randverschijnsel beschouwd. Aan hem is het te danken dat Auschwitz een begrip werd voor volkerenmoord in dienst van politiek en kapitaal.
Wat in de rechtszaal plaatsvond beschrijft Walser met een messcherpe blik, feitelijk als enige. De keerzijde van het Auschwitz-proces was dat de misdaden die begaan waren nu geclassificeerd konden worden als die van criminelen, waar de bevolking uiteindelijk niets mee te maken had en wilde hebben. Ze kon op Distanz gaan, wat dan ook prompt gebeurde. In zekere zin was Bauer naïef gebleken, het “Wir sind wider wer” had zijn werk al verricht. Het enige dat niet meer kon was verjaring van begane misdaden.
De bijdrage van Walser verscheen in het eerste nummer van het roemruchte Kursbuch, juni 1965, tezamen met notities van Peter Weiss over de rechtszittingen en verhoor protocollen die hij verwerkte tot een theaterstuk: Die Ermittlung. Het geschrift van Walser onder de titel “Unser Auschwitz” is later in een uitgebreidere vorm verschenen als “Unser Auschwitz. Auseinandersetzung mit der deutschen Schuld”.
Over de hele linie heeft Walser achteraf helaas gelijk gekregen. Het begin van het artikel…
-
SCHAAMTELOZE JUSTITIE
-
OMSTREDEN EN GEHAAT
-
PRAAG 1968
-
OPHOUDEN MENS TE ZIJN
-
EEN MENSELIJK WOORD
-
IN NAAM VAN HET VOLK
Uitgelichte foto: bron
