Robert Frank: U.S. 285, New Mexico (1955)
De huidige crisis is niet in te passen in de normale cyclische crises van het kapitalisme en zeker niet te vergelijken met die van de 80er jaren. Deze crisis is de erfenis van het misdadige tijdperk Bush. Het kapitalisme kon in de USA met een ongebreideld laisser faire zijn eigen zelfmoordterroristen kweken: de derivaten. De macht van Bush steunde, toegespitst, op een onaantastbare luchtmacht en een ongekend oplopende schuld met het bewust ingecalculeerde failliet. Het resultaat is overal in de wereld te bewonderen. Honger en oorlog. “Niet alleen New York, de hele wereld heeft een nieuwe Ground Zero: Wall Street” (FAZ).
Na de val van het communisme, nu de val van het kapitalisme of de voortekenen hiervan? Of toch weer een nieuwe ronde van accumulatie, wie zal het zeggen?
De gevolgen van het beleid Bush zijn wereldwijd, de oplossingen dienen navenant te zijn, dus globaal. Dat kan alleen zonder een verdere hegemoniaal streven van de USA. Wat zou dat voor Europa betekenen? Hoe kunnen we de kapitalistische fase in de geschiedenis afsluiten? Wegkomen van de gebedsmolen van gezonde economische groei?
“Der letzte Grund aller wirklichen Krisen bleibt immer die Armut und Konsumtionsbeschränkung der Massen gegenüber dem Trieb der kapitalistischen Produktion, die Produktivkräfte so zu entwickeln, als ob nur die absolute Konsumtionsfähigkeit der Gesellschaft ihre Grenze bilde.”
(MEW 25, pag. 501)
Het moet uitgesloten worden dat de toekomst van jongeren gestolen wordt, niet alleen in Vogelaarbuurten of in arme delen van Europa, ook in de rest van de wereld. Hoe kunnen we samen, mondiaal, een economie bewerkstelligen die iedereen in het arbeidsproces betrekt, m.a.w. een algemeen recht op arbeid geeft en een eerlijke verdeling van die arbeid nastreeft? Bush is weg maar de bankiers zijn gebleven. Het “nationaliseren” van de verliezen is het paard achter de wagen spannen of willen we een bankroet van de staat?
Uit de crisis geen lering trekken, ze uitzitten en dan weer verder doen alsof er niets aan de hand is/was is nihilisme van het ergste soort. De crisis is geen natuurramp maar een door mensen veroorzaakte ellende. Laten we voor even nog verder teruggaan in de geschiedenis.
Montesquieu zei het al in de 18e eeuw:
“Il faut bien quʼil y ait du luxe. Si les riches nʼy dépensent pas beaucoup, les pauvres mourront de faim.”
(Het is goed dat er luxe is. Als de rijken er niet teveel van verkwisten, sterven de armen van honger). Zo werd toen tegen het opkomende kapitalisme aangekeken. De “tulpenmania” in Holland was al achter de rug. Inmiddels zijn we bijna 300 jaren verder. Is het nu zoveel anders? Het mechanisme niet, wel de schaal waarop. Kwantitatief en kwalitatief.
Maakten vroeger de profiteurs en de proletariërs deel uit van dezelfde stedelijke ruimte en stonden ze in voortdurend contact met elkaar, nu is sprake van een globale ruimte waarbij het proletariaat volledig uit het zicht is verdwenen. In de centra van het kapitalisme worden ze (gastarbeiders) nog alleen ingezet voor het “vuile werk”.
Zo is het, nietwaar? Voorlopig zal wel niets fundamenteel veranderen, helaas. En wat is al niet allemaal voor altijd naar de verdommenis geholpen dankzij bijvoorbeeld het luxe-product auto. Kunnen we rijkdom nu niet eens voor altijd afschaffen? Tussen 1992 en 2007 is de omvang van de financiële markt 150 maal groter geworden. Wat een enorme luchtballon. Geen rijkdom verworven door arbeid en/of uitbuiting. Gelegitimeerd en ordinair gegraai afgedekt door lieden als Greenspan. De slachtoffers: pensioengerechtigden, kleine zelfstandigen, werklozen. Gaat dit goed?
Wie brult hier? Wie is toch die “linksmens”, leg me dat nu eens uit.
Uitgelichte foto: Robert Frank – bron
