Markt Maastricht voor de bouw van de Wilhelminabrug
Wir saßen stumm und alleine…
Zo zaten wij, vrouw en man, stom en verlaten tussen vrolijke mensen op een Maastrichts terras. Ze was niet bedroefd, ze was razend. Er vloeide geen tranen, die kwamen later. De gevolgen waren er niet minder om.
Mich hat das unglückselige Weib
Vergiftet mit ihren Tränen.
Heine, Schubert. Gidsen voor het leven, terwijl de dood zo na is. Het begon al jong voor mij, net als voor de maker van de zo meteen volgende documentaire. Eerst dit lied:
Twintig jaar geleden zond het Duitse ZDF een documentaire uit van Christopher Nupen, later herhaalt op het ZDF Theaterkanal. Een prachtige biografie over Schubert.
Schubert en zijn vrienden, dat doet denken aan Benjamin Britten en Peter Pears. Ze genoten gelukkig de bescherming van hun koningin, anders was het beslist fout afgelopen voor deze prachtmensen.
Das Wandern…
Wohin?
Ja, wohin? Daar ben ik niet zo zeker van. Het ligt in onze hand. Als we open staan voor de ander kan er iets goeds uit voortkomen waar we allen baat bij hebben. Ik wil beslist niet de moraalapostel uithangen, maar elkaar verketteren en de mond snoeren zal niet helpen, integendeel. Meine Ruh’ ist hin…
Kan muziek ons helpen om het tij te keren van een fascistische mentaliteit die steeds verder om zich heen grijpt? De liederen van Schubert bijvoorbeeld? Daar heb ik, hoe ontroerend Lotte Lehmann ook zingt mijn twijfels over. Was Het niet een beruchte kampbewaardster, der Todesengel, die zo prachtig Schubert kon zingen? Ook Elly Ameling, “onze” Elly Ameling, toch had zij ook dubieuze politieke opvattingen. Nog eens “Der Hirt auf dem Felsen”. Helaas technisch bewerkt, ook een wandaad. Let maar eens op het echo effect… De opname stamt van de LP “Schubertiade”, zo genoemd naar de vriendenkring van Franz Schubert.
Im Abendrot…
O wie schön ist deine Welt,
Vater, wenn sie golden strahlet!
Wenn dein Glanz herniederfällt
Und den Staub mit Schimmer malet,
Wenn das Rot, das in der Wolke blinkt,
In mein stilles Fenster sinkt!
Könnt ich klagen, könnt ich zagen?
Irre sein an dir und mir?
Nein, ich will im Busen tragen
Deinen Himmel schon allhier.
Und dies Herz, eh’ es zusammenbricht,
Trinkt noch Glut und schlürft noch Licht.
Uitgelichte foto: Maastricht
