Een van de meest tragische slachtoffers van het nazi-regime, die niet wou weten en dacht de dans te kunnen ontspringen, Kurt Gerron, cabarettier en regisseur. Over hem een radiodocumentaire ruim dertig jaar geleden uitgezonden op de Duitse radio.
THERESIENSTADT
“Der Führer schenkt den Juden eine Stadt”
Kurt Gerrons im KZ gedrehter Film – Eine filmgeschichtliche Dokumentation
Von Gerhard Harms und Marion Schmidt
Aufnahme WDR / NDR / SWF
WDR 3 – 3 februari 1986
De reden waarom ik dat programma laat horen komt door een tweet van een van mijn volgers die nu in mijn TL verscheen:
Wat je vervolgens te zien krijgt is een lesje White Power niet in de geest van het superieure Arische ras, maar veel slimmer. Na twee of drie minuten kijken weet je al hoe het spel gespeeld wordt. Dat werd voor mij bevestigd door een fragment dat ik vervolgens zag kort voor einde. De bloedbanen die tellen en gaan duizenden jaren terug. Die mag je niet ontkennen en verraden, die hebben je gevormd tot wat je bent. Een wit, sterk, overlevend personage van een superieur ras.
Je wordt nieuwsgierig waar dit maakwerk van stamt. Het bleek niet direct te achterhalen. Misschien moet je je door alle linkjes heenklikken. Ik heb het bij het volgende gelaten, het gaf meer dan voldoende uitsluitsel over de aard van dit geheel. Ik laat het aan derden over het netwerk te achterhalen waarbinnen dit alles plaatsvindt.
Theresienstadt… En wat valt te zien? Een gedeelte uit de beruchte nazi-propagandafilm, waarover hierboven sprake van was. Voor een grote verbreiding dient gezorgd te worden, is de boodschap. De commentaren liegen er niet om: Grausam, wirklich grausam.
Een van de onderdelen van deze propagandafilm vormde de uitvoering van Brunibár, een werk van de Tsjechische componist Hans Krása. Iván Fischer van het Budapest Festival Orchestra vertelt er meer over.
Budapest Festival Orchestra – Conductor: Kálmán Szennai
Director: Eszter Novák
Soloists: Schola Cantorum Budapestiensis
Enkele weken na het verschijnen van dit bericht werd deze uitvoering gegeven in Ostrava. Indrukwekkend…
Hans Krása – Brundibár – dětská opera o dvou dějstvích (Wien, 1941 – Terezín, 1943)
Synopsis
Die Geschwister Aninka und Pepíček sorgen sich um ihre kranke Mutter. Für die vom Arzt verordnete frische Milch reicht das Geld der Familie nicht. Als Aninka und Pepíček aber auf dem Marktplatz den Leierkastenmann Brundibár beobachten, der mit seinem Drehorgelspiel Geld verdient, kommen die Geschwister auf die Idee, ebenfalls durch Straßenmusik die Milch für ihre Mutter zu finanzieren. Mit ihrem Gesang haben die beiden jedoch keinen Erfolg. Ihre Stimmen gehen im Trubel unter und schließlich verjagt Brundibár auch noch seine Konkurrenten vom Markt. Mutlos legen sich die beiden Kinder unter einer Straßenlaterne schlafen. Doch plötzlich erscheinen ein Spatz, eine Katze und ein Hund und bieten Aninka und Pepíček ihre Hilfe an. Gemeinsam wollen sie den bösen Brundibár vertreiben und das nötige Geld für die Milch verdienen. 1941 heimlich in einem jüdischen Kinderheim in Prag uraufgeführt, ist das Werk durch seine Aufführungsgeschichte im Konzentrationslager Theresienstadt berühmt geworden: Über 55 Mal führten die im Ghetto internierten Kinder ‚Brundibár‘ auf, sodass diese kleine und intime Kinderoper zum Fanal für Mut und Hoffnung in aussichtsloser Zeit und größter Not wurde. Auch wenn viele der mitwirkenden Kinder sowie der Komponist Hans Krása selbst in Auschwitz den Tod fanden, wurde der Finalchor in ‚Brundibár‘ „Ihr müsst auf Freundschaft bau’n, den Weg gemeinsam geh’n“ zur heimlichen Hymne Theresienstadts, die bis heute an Menschlichkeit und Solidarität gemahnt.
Jens Kerbel
Projecten als het volgende blijven echter bitter noodzakelijk. Helaas de Ewiggestrichen zullen ze niet bereiken.
Voor wie de beruchte propagandafilm niet mocht kennen:
“THE FUHRER GIVES THE JEWS A CITY” WWII GERMAN PROPAGANDA FILM
-
HET HOUDT NIET OP…
-
HONGARIJE, EEN CULTUURNATIE ONDER FASCISME
-
ONZE GESCHIEDENIS
-
VIER MEI VIER JAAR GELEDEN…
-
WAREN ARIËRS BLAUWOGIG?
-
REIS IN HET LAND VAN DE APARTHEID
Uitgelichte tekening, bron onbekend
