Het huidige tijdsgewricht wordt gekenmerkt door pragmatisme; het traditionale links-rechtsdenken in de politiek lijkt zijn tijd te hebben gehad. Misschien heeft die tweedeling eigenlijk wel nooit bestaan.
Sinds Europa in het begin van de vorige eeuw werd geconfronteerd met een schijndilemma – de keuze tussen fascisme of socialisme – zijn burgers misleidt door ideologieën die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de dood van meer dan 110 miljoen mensen wereldwijd. Dat deze ‘idealen’ vandaag nog beschouwd worden als ethisch superieur aan het kapitalisme en het individualisme, spreekt boekdelen over de propagandamachine die nog steeds op volle toeren draait.
Een derde optie, die in dat schijndilemma bewust buiten beschouwing werd gelaten, was individuele vrijheid. Toen, als ook nu, werd gezegd dat het kapitalisme bankroet is. Maar de staat van vrijheid is anders dan enig ander politiek of sociaal systeem: niet alleen heeft het de mensheid bevrijd van armoede en tirannie, het is ook ons inherent geboorterecht. Wie dan spreekt over een ’systeem’, begrijpt niets van de reikwijdte en diepgang van de meest basale beginselen die ten grondslag liggen aan individuele vrijheid en vrije markten.
We kunnen nu nog een tweede mythe ontrafelen. Het politieke domein van het klassieke liberalisme ligt niet ergens ruwweg tussen de uiterste linker en de extreme rechter vleugel van het politieke spectrum. Zowel linkse als rechtse ideologieën denken in termen van collectieven: sociale klassen of inkomensklassen, ethnische of culturele groepen, of gegroepeerd rond ’sexuele identiteit’.
De staat van vrijheid – eigenlijk, het respect voor individuele rechten – ligt daar pal tegenover en belichaamt per definitie de universele gelijkwaardigheid van alle mensenkinderen, ongeacht de aard van de ‘groep’ waarin ze geboren worden.
Daarom doet de linkse aantijging, wanneer ze liberale politici (zoals Frits Bolkestein en Geert Wilders) beschuldigen van fascisme, zo kolderiek aan. Wie waarden aanhangt moet ze hoog houden en verdedigen tegen intolerante vijanden. Dat is niet iets om je voor te schamen, maar een heilige plicht: het is pervers om van het goede te verlangen dat het zelfmoord pleegt om goed te kunnen zijn!
Anderzijds mag ook het tafereel van de liefdesaffaire van Europese liberalen met de links-pragmatische collectivist Barack Obama meer dan bizar genoemd worden. Velen waren zo tot over hun oren, dat ze niet eens de moeite namen uit te zoeken waar het lege pak met de Marxistische idealen, eigenlijk voor staat!
Vrijheid is het resultaat van de rechten die de mens krachtens zijn aard als rationeel wezen ontleent aan ofwel God, of aan de natuur; daarom zijn deze rechten ook onvervreemdbaar. In ieder geval worden ze niet – conform collectivistische beginselen – lankmoedig door de staat ter beschikking gesteld (of eenzijdig opgezegd). Wat de staat geeft, kan de staat terugnemen! Wat door God of de natuur gegeven is, is onvervreemdbaar.
Politici zouden niet moeten verklaren of ze links of rechts zijn, maar of ze geloven in de onaantastbaarheid van individuele rechten. Negatieve rechten geven de nauwe grenzen aan waarbinnen overheden mogen opereren. Ook mogen we ons nooit verkijken op de verwoestende werking van positieve rechten, de plichten die overheden claimen te hebben jegens ons, vrije burgers: dat zijn de fluwelen ketenen waarmee ze ons heimelijk vastklinken aan het collectief.
Het huidige overheidsingrijpen in de financiële sector zou wel eens kunnen uitdraaien op een ander soort staatsgreep: een nieuwe, pragmatische vorm van transnationaal collectivisme; en of dat links dan wel rechts is, is uiteindelijk onbelangrijk. Het verschil tussen Hitler en Marx was de keuze voor het soort collectief: etnisch socialisme versus wereldsocialisme.
Veel politici op dit moment zijn aanhangers van het pragmatisme. Dat betekent iets anders dan ‘praktisch’. Het pragmatisme is een amorele, relativistische filosofie, die principieel geen goede of slechte manieren kent om de publieke zaak te regelen: slechts wat ‘werkt’ of een specifiek doel dient, doet terzake. Dit type politici spreekt zich slechts uit in zeer algemene termen: “change” en “yes, we can” zijn campagnekreten die werken als een soort diascherm waarop een ieder zijn eigen wensen en idealen projecteert.
Het resultaat is een cacofonie van cognitieve dissonantie, een flardenbrei van onsamenhangende, eventeel onverenigbare ideeën, waarin we de beschimmelde resten terugvinden van de communistische planeconomie, als ook elementen van vrije-marktdenken, alles bijeen gehouden door een metselspecie die meer gemeen heeft met corporatief fascisme, dan met iets anders.
De financiële sector in het bijzonder bevindt zich in een soort fascistisch vagevuur: niet echt genationaliseerd, maar op ieder gegeven moment opvorderbaar door de staat – namens de belastingbetaler uiteraard – wiens mening op geen enkel moment gevraagd is.
De wereld staat in z’n achteruit: in de toekomst zou de financiële-dienstensector wel eens stuivertje kunnen verwisselen met het net bankroet verklaarde staatsbedrijf.
