Anti-nazi protesten in Berlijn (april 1932)
Die moffen toch, nog steeds niet die fiets teruggegeven. Ja, dat sloeg op de West-Duitsers, met de Oost-Duitsers had men nog enigszins medelijden. Die zuchten onder een stalinistische dictatuur, die kregen hun welverdiende straf. Het armenhuis van Duitsland was bovendien leeggeplunderd door de Russen. Nee, die West-Duitsers hadden geboft. Zij mochten meedoen met het Vrije Westen.
Een voorschot op die vrijheid, die marktvrijheid, hadden de Rotterdamse havenbaronnen meteen na mei ’45 afgegeven door als eerste buitenlanders contacten te leggen met het verslagen Nazi-Duitsland. Tja, die nazi’s, hadden toch maar mooi geholpen om van die verloederde binnenstad van Rotterdam af te komen. In een paar uur tijds.
Na de oorlog logeerde ik vaker bij een tante in Rotterdam. Wat een fantastische stad, die havens, die gloednieuwe Bijenkorf en dan Van Nelle bij Schiedam. Prachtig! Stiekem zwierf ik ‘s avonds langs het vele water, heerlijk. Veel mooier dan bij m’n oom in Amsterdam…
In Rotterdam werd echt gewerkt, dat begreep ik toen al. Wat ik nog niet begreep was dat Maastricht zijn neergang te danken had aan juist deze bedrijvigheid. Maar dat is een ander verhaal.
Heel goed kan ik me ook nog het naoorlogse Aken herinneren, een grote ruïne. Alle puin netjes opgeruimd, veel noodwinkeltjes, veel sporen van geweld. Dat zag ik later weer terug in Berlijn, in de zestiger jaren. Ondergebracht in een hotelletje in de omgeving van de totaal verwoeste Anhalter Bahnhof, kort bij de muur waar de bunker van de Führer zich bevond. In het oostelijk deel van de stad, “Berlin-DDR”, waren de sporen van de oorlog niet te overzien, ook jaren later nog niet.
Vele verhalen kan ik vertellen over mijn bezoeken aan Berlijn. Zo mijn eerste ontmoeting met een Ossi, die toen nog niet zo heette, op de Friedrichstraße. Wachtend op een vriend die zijn Ostmarken kwijt moest raken in een winkel werd ik terstond aangesproken met de vraag: “Sind Sie einer von Drüben?” De kledij verraadde me… En dan die toen zeer beklemmende sfeer, die vergeet ik nooit.
Wat ik me steeds afvraag waarom is er zo weinig aandacht voor de werkelijke stadsgeschiedenis, de ruimtelijke weerslag van maatschappelijke processen? Wil je iets begrijpen van de levenswijze van mensen, hun opvattingen en mogelijkheden, kun je je het best de vraag stellen waarom het er zo uitziet zoals het eruit ziet. Façades zijn uiterst bedrieglijk, je moet er dus wel achter kijken.
Zoiets is voor velen teveel gevraagd, ze hebben al een oordeel klaar voor ze iets waargenomen hebben. Ze hebben een vastomlijnd idee hoe iets “goed” hoort te zijn, alles buiten dat kader deugt dient en wijzen ze af. We hebben het hier niet over toeristische sightseeing in Florence of waar ook ter wereld waar men zich vergaapt aan cultuur. Cultuur ontdaan van zijn essentie.
Uitgerekend mensen die werkelijk nergens benul van hebben, hebben de grootste mond. Als je dat beseft word je beslist niet verrast door tweets als bovenstaande. Stompzinnigheid samengevat in een paar regeltjes. Meer hebben ze zeker niet te vertellen, maar Twitter blijkt een prachtig medium om je te doen gelden. Je roept maar wat en het staat er. Indrukwekkend. Heb ik het toch maar weer even gezegd. Je moet er niet aan denken dat ze dit soort wijsheden ook nog eens aan hun nageslacht doorgeven.
Het zou allemaal heel erg banaal zijn, speelde ook niet iets anders. Lieden die vroeger riepen: “Fiets terug”, Duitsers bewust de verkeerde kant opstuurden en zeer profitabele Geschäfte met ze maakten, omarmen nu het neonazi Gedankengut. Je treft ze overwegend aan bij de Gefolgschaft van Wilders. En ja, ze staan nu aan de goede kant in hun strijd tegen Fascisme. Wilders heeft immers gezegd dat, en lees maar, die massamoorden van linksch, daar werd en wordt niet over gesproken. Duitse fascistische bronnen vertellen het hun. Weten zij veel? Nee hoor, dat weten ze best of beter, het komt hen goed van pas. De vijand van mijn vijand is immers mijn vriend. Gefundenes Fressen voor fascisten, deze moraal.
Nu weet ik nog steeds niet of Strieker en Sterren dit weekend in Zweden zijn geweest… Geduld, alles op zijn tijd.
Over het echte, het Wilderiaans antisemitisme, een volgend maal. In het verleden heb ik er al op gewezen overigens. Bij de NRC, dat was voor de moderator Steven de Jong een sprong te ver, o.a. deze:
Bron uitgelichte foto: Bundesarchiv
