Het is wennen hoe de katholieke kerk momenteel gerepresenteerd wordt. Vanaf haar feitelijke ontstaan als staatskerk onder het romeinse gezag is de RK kerk de drager van een ideologie die uitgaat van grenzen. Enerzijds die van het lichaam van Christus, waarin een ieder zijn plaats kreeg toebedeeld als lidmaat van de gelovige gemeenschap of niet, de heiden, wij en zij. Anderzijds die van urbi et orbi, die van land en stad. Het centrum, met het centraal gezag, tegenover de rest van de wereld. De opvattingen die hieruit spreken zijn als steen gehouwen in ons denken over de wereld, in onze ruimtelijke waarneming en in ons begrip van overheid, van staat. Een Romeinse erfenis, eentje van kerk en staat.
Bij de huidige uit Argentinië afkomstige paus valt duidelijk waar te nemen dat hij zijn klassieken kent m.b.t. de dependencia theorieën uit Latijns Amerika, zeg maar de geografie van de onderontwikkeling. Dit blijkt ook uit een interview dat hij onlangs gaf aan het Portugese radiostation Radio Renascença, bekend van de Anjerrevolutie…
De vraag is nu of er een werkelijke revolutionaire omslag gaat plaatsvinden binnen de RK kerk, of haar conceptie van de wereld op zijn kop gezet wordt, of dus het land in haar zienswijze gaat prevaleren boven de stad. Anders geformuleerd, de vraag of de kerk het land als bron van leven haar oorspronkelijke primaire rol wenst terug te geven. Dit zou een radicale breuk impliceren in haar denken over staat en macht en bovenal een afzweren betekenen van het oppermachtige kapitalistische stelsel. Dat is heel veel, het lijkt een utopie en toch, als je het interview beluistert (terugleest) ontkom je er niet aan dat de gedachten van de paus in de richting gaan van een nieuw wereldbeeld, grenzen worden overschreden, die tot voor enkele jaren binnen de RK kerk niet denkbaar waren.
Zeer opvallend, de paus neemt het nadrukkelijk op voor vervolgde moslims in een boeddhistisch land. Dat is geen praatje voor de Bühne. Gekoppeld aan de vluchtelingenstromen richting Europa heeft het een enorme politieke lading. Bekijk deze reportages maar eens uit Birma, Maleisië en India. Trefwoord: Rohingyas…
Onder de kop Corruption is a global problem kunt u het interview met de paus in een Engelse vertaling teruglezen:
In an exclusive interview with Portugal’s Radio Renascença, Pope Francis says that people are disappointed with “corruption at all levels”. The Pope believes that “Europe’s greatest challenge is to go back to being a mother Europe” and calls europeans to welcome the refugees.
Een gedeelte van het interview, waarin de paus zijn stelling weergeeft in de actuele sociaal-economische situatie:
As we speak there is a refugee crisis. How are you experiencing this situation?
It is the tip of an iceberg. These poor people are fleeing war, hunger, but that is the tip of the iceberg. Because underneath that is the cause; and the cause is a bad and unjust socioeconomic system, in everything, in the world – speaking of the environmental problem –, in the socioeconomic society, in politics, the person always has to be in the centre. That is the dominant economic system nowadays, it has removed the person from the centre, placing the god money in its place, the idol of fashion. There are statistics, I don’t remember precisely, (I might have this wrong), but that 17% of the world’s population has 80% of the wealth.
And this exploitation of the third world countries, in the medium run, brings these consequences: All these people who now wish to come to Europe…
And the same thing happens in the big cities. Why do the slums appear in the big cities?
It’s the same criteria…
The same. These are people who came from the countryside, because it has been deforested, because of monoculture. They don’t have work, so they go to the big cities.
And it’s the same in Africa…
In Africa, the same phenomenon. So, these emigrants who are coming to Europe – it’s the same thing – looking for somewhere. And, of course, for Europe at the moment, this is a surprise, because we can barely believe these things are happening, right? But they are.
But when you went to Strasbourg, you said it was necessary to act on the causes and not only on the effects. It seems nobody listened to you then and, now, the effects are clear to see…
We have to go to the causes.
But probably nobody listened to you…
Where the causes are hunger, we have to create work, investments. Where the cause is war, search for peace, work for peace. Nowadays the world is at war against itself, that is, the world is at war, as I say, in instalments, bit by bit, but it is also at war against the land, because it is destroying the land, our common house, the environment. The glaciers are melting, in the Arctic, the polar bear keeps moving North in order to survive…
And we seem to ignore the preoccupation with man and his destiny… How do you see the reactions in Europe at the moment, with so many different positions: some build walls, others pick refugees according to their religion, others take advantage of the situation to make demagogic speeches…
Every one interprets their own culture. And, sometimes, the ideological interpretation, or that of ideas, is easier than to get things done, which is reality. Further away from Europe there is another phenomenon which hurt me deeply: the Rohingya [Muslim ethnic group, probably originating in Myanmar. Marginalized and persecuted for ethnic and religious reasons. The UN has singled out the Rohingya as one of the most persecuted minorities in the world], who are expelled from their country, get into boats and leave. They reach a port or a beach, and they are fed and given water and then sent out to sea again, and not taken in. There is a lack of capacity for welcoming humanity.
Mogelijk is hij gekozen om de kerk aan een nieuw moreel gezag te helpen. Het werd de paus gevraagd:
Is that why you were elected Pope?!
You have to ask the Holy Spirit!
[laughs loud]
De vraag blijft, nemen we onze morele verantwoordelijkheid? Wensen we de realiteit onder ogen te zien? Daar hangt de toekomst van de mensheid mede vanaf. In de dertiger en veertiger jaren lieten we het grotendeels afweten, nu kunnen we handelen, iets rechtzetten. De middelen zijn ruimschoots voorhanden.
Juist nu moeten grenzen geslecht worden.
Uitgelicht screenshot: India – Arte tv
