Willem Diepraam: Willemstad, Curaçao (1977)
Verwonderd was ik niet bij het lezen van een interview met Anet Bleich over Den Uyl, waarin ook zijn rol als wethouder ter sprake kwam. Het geeft een beetje weer wat met onze gebouwde omgeving gebeurd zou zijn als de sociaal-democraten op dat gebied hun zin hadden gekregen. Een nog troostelozere omgeving na veel, heel veel sloop. Vrij baan aan het autootje ook, immers de kleine man had er recht op.
“Nee, ik denk niet dat hij dat wethouderschap goed gedaan heeft. Wél met een enorme inzet, maar hij had een megalomane visie die hem een paar jaar later totaal impopulair zou hebben gemaakt, ook bij de milieubeweging die in die tijd in opkomst was. Hij zwoer bij zware industrie, hoogbouw, stadssanering, stadsspoor. De unieke binnenstad van Amsterdam wilde hij voor een groot deel opofferen aan wegen, bedrijven en torenflats. In de Grote IJpolder werd een olieraffinaderij gepland.”
En nee, daarin stond Den Uyl beslist niet alleen. U weet wel, de maakbare samenleving en daar had de mens zich maar in te voegen. Een maakbare mens dus. Hier liggen ook de snijpunten tussen de sociaal-democratie en het fascisme, beide horig aan het kapitalisme. Werk, arbeid, verengt tot loonarbeid; verkeer en verkeren tot transport. Wonen tot gehuisvest zijn in genormeerde bouwsels, waarmee vooral veel geld verdiend wordt. U weet het, we weten het feitelijk allemaal, want dit is de werkelijkheid en toch accepteren we ze.
Het is nog ernstiger. Wat we voor onszelf niet accepteren vinden we voor anderen de normaalste zaak van de wereld. Daar ligt de crux dat we geen stap vooruit komen en steeds weer vervallen in dezelfde fouten. We laten het gebeuren, verspreiden geen kennis en laten de ander in de kou staan. Wee de gebeente als je een poging doet, je wordt gehangen en gevierendeeld. Dit stukje handelt over een dergelijk iemand, een intrigante, lasteraar en bedrieger. Over Den Uyl een ander maal.
