De klok

Otto Klemperer

Er is geen toepasselijkere benaming denkbaar voor een symfonisch oeuvre uit de periode van het opkomend burgerdom dan “de klok”. Tijd en tempo gingen voor het eerst in de geschiedenis een zeer bepalende rol in het leven van mensen spelen. Klok en standaardtijd werden heel gewoon, het levensritme werd dat van de machine, van het spoor. 

In de muziek kwam in de eerste helft van de 19e eeuw de metronoom in zwang om het juiste voorgeschreven tempo te bepalen. Omschrijvingen als allegro, andante of presto werden te onnauwkeurig bevonden. Toch blijft het merkwaardig dat we uitvoeringen van muziekwerken als langzaam, traag en uitgesponnen ervaren die nauwelijks in duur verschillen met welke die als snel en levendig gekwalificeerd worden. Beroemd, of berucht zo u wilt, zijn de uitvoeringen van het klassieke repertoire onder Otto Klemperer. Traag… 

Het lijkt me daarom alleraardigst hem als dirigent voor te stellen bij deze symfonie. Onder zijn leiding speelt ‘zijn’ Philharmonia Orchestra. In het tweede deel hoort u het motief waaraan deze symfonie haar naam ontleent. 

Otto was neef van Victor Klemperer. Hij was als dirigent een groot voorvechter voor de hedendaagse muziek en bereikte via de Kroll Opera internationale faam. Hij was ook componist. Als zijn grote, ook ideologisch gezien, tegenpool kunnen we Furtwängler beschouwen. 

Een mooie kennismaking met de persoon Klemperer en zijn kijk op de (muziek-)wereld: Klemperer the Immoralist – BBC 1961.

Lees ook:

• EEN WANDELENDE JOOD, EEN TIJL UILENSPIEGEL?

• GELUL, ONZIN, HET INTELLECTUEEL NIVEAU VAN NEDERLAND

• Het mooiste instrument

• DE EERSTE EN LAATSTE DIRIGENT