Vrijheid zonder verantwoording

Jyoti Bhatt: Three Harijan girls, Kutch, Gujarat, 1979

---

Kun je een mening vormen zonder je te (kunnen) informeren? Hoe ontstaan onze oordelen? Het is een dooddoener om te stellen dat we overspoeld worden met informatie, echter al deze informatie is gezeefd, bijna eindeloos gekopieerd, samenhangen ontbreken in de meeste gevallen, onderzoek waarop die informatie berust wordt gemanipuleerd, etc. we hoeven ons maar te beperken tot onze zintuiglijke waarneming om in te zien dat deze zeer beperkt is en van vele, ook externe, factoren afhankelijk is. De conclusie uit dit alles zou moeten zijn dat meningsvorming slechts gebaat is bij betrouwbaarheid van de bronnen en uitwisseling van de daaruit gevormde opinies. Je verantwoorden zou het sleutelwoord moeten zijn. Kun je je niet verantwoorden over je uitspraken ben je gediskwalificeerd en onbetrouwbaar.

Nee hoor, ik vergeet niet dat de meningsvormingsindustrie een van de voornaamste takken van onze economie is. Letterlijk alles kan gestuurd worden. Het duidelijkst viel dat waar te nemen na de val van de Muur in 1989. Een nieuw vijandsbeeld was van node en dat werd de Islam onder het mom van de Clash of Civilizations. Een eindeloze oorlog tegen het zogeheten terrorisme brak los. Mijn indruk, deze zou wel eens kunnen eindigen als de ondergang van de menselijke beschaving.

De goegemeente wordt welhaast getraind om snel een oordeel te vellen en meningen uit te dragen die discutabel zijn en zelfs pure desinformatie tot gevolg hebben. In het klein valt dit dagelijks te aanschouwen. In de NRC zegt Tom-Jan Meeus er i.v.m. de affaire Opstelten/Teeven het volgende over:

En eindigt met:

Dat is bij ons. Wij hier in het westen zouden beter moeten weten, ons niet laten misleiden door de waan van de dag, de rol van de media moeten doorzien. Niets is minder waar. 

Het overgrote deel van de mensheid is verstoken van die onophoudelijke stroom aan informatie. Is hun mening minder relevant omdat ze niet blootstaan  aan de rol van de massamedia en er nauwelijks zelf toegang toe hebben? Dat valt nog te bezien. Zij vormen hun mening uit ervaringen van alledag in uitwisseling met anderen. Dat hun inzicht met name niet ingezet kan worden in verbetering van hun lot ligt dan niet zozeer aan kennis maar aan de beschikbare mogelijkheden.

Dagelijks kunnen wij er voorbeelden van aanschouwen, vandaag bijvoorbeeld via Arte over de massale slavenarbeid in het bijzonder van kinderen in India:  Indien: Im Land der Sklavenhalter. Toen ik eens aandacht wijdde aan de vrouwenverachting in India ontstak schrijfster van het volgende in woede. Ik zou de grootste democratie willen beschadigen, zei ze. Wel is ze overtuigd van de suprematie van het Westen (die tussen haakjes slechts stoelt op het bezit van het meest geavanceerde wapentuig, in India weten ze er door de kolonisatie alles van). De inleiding van haar stukje op haar weblog:

Meteen wordt uit haar woorden duidelijk dat ze niets begrijpt van meningsvorming, een bespottelijke gevolgtrekking maakt en zaken absoluut, als dogma stelt. Vrij zinloos er woorden aan vuil te maken. Echter, ze zet dit stukje in de wereld om een bepaald “recht” te verdedigen, we moeten aannemen voor haar een mensenrecht. Het wordt uitermate kolderiek als ze beweert:

De schat, ze loog tot tweemaal pertinent tegen Tibaert en ging vervolgens in de aanval, juister naar de politie. Dat recht heeft ze, haar klacht werd niet ontvankelijk verklaard en toch weigert ze haar valse beschuldigingen te rectificeren. Hoe je iemand schade kunt toebrengen met desinformatie weet ze als geen ander, liet het vervolg van haar handelen zien. Ja, ze staat op het recht van beledigen, van smaad en laster verspreiden, moet ik concluderen. 

Ze beëindigt haar gemurmel met:

Voor grote woorden schrikt ze niet terug, maar irrationeel is ze beslist. Moedwillig zelfs, want haar enige doel is, om in haar terminologie te blijven, als landverrader ons uit te leveren aan reactionaire krachten in de USA. Haar definitie van vrijheid. Individuele vrijheid met het vuurwapen binnen handbereik.

Deze vrouw is een schakel in het mediacircus met behoud en/of verwerving van macht tot doel. Ze participeert aan een oorlog met woorden, waarbij geen enkel middel wordt geschuwd, ook de warme oorlog niet. Kassandra waarschuwde ervoor,  Strieker misbruikt haar naam in omgekeerde zin. Verantwoording nemen voor haar woorden en daden wijst ze uitdrukkelijk af.

HOORSPEL