Mario Ridolfi: Postkantoor – Piazza Bologna, Rome (1933)
Het predikaat meer dan voortreffelijk geven aan een beschouwing over de vervolging van de joden door de nazi’s en hun verzet daartegen door iemand die voorgeeft ingevoerd te zijn in de materie duidt erop dat niemand deze tekst mag missen. Max Pam viel deze eer te beurt, alhoewel de criticus aangaf niet zoveel op te hebben met deze auteur. Een reden temeer die beschouwing niet ongelezen te laten. Ze verscheen vorig jaar in het opinieblad HP/DeTijd onder de titel: Max Pam beveelt Toine Beukering aan ook na zijn tijd als klein jongetje te blijven lezen. Wie Toine was moest ik uit het artikel vernemen, nooit gehoord van die man. Een oud-militair bleek en uiteraard voor law and order.
Omslachtig gaat Pam ons uitleggen dat we door gekken omringd zijn, waarbij je je bij elk voorbeeld kunt afvragen of hijzelf wel de draagwijdte beseft van wat hij beweert en vooral citeert. Die over het onderwijs is wel de allermooiste. Welk onderwijs zou de man genoten hebben en wat verstaat hij onder opvoeding en scholing voor alle kinderen? Bij het lezen van zijn ideeën daarover ga je prompt terugverlangen naar de DDR, in positieve zin wel te verstaan. Duidelijk wordt nu wel dat hij zich niet rekent tot de gekken, maar tot de werkelijke intelligentsia, niet die van de Telegraaf, Baudet of Beukering. Makke lammetjes, hoe durven zij dat over joden te beweren?
1963, voor Pam hèt jaar. Ook voor de zionisten, Max. Ze ontdekten toen welk propaganda-goud ze in hun schoot geworpen hadden gekregen door Fritz Bauer. Het Eichmann proces. Verwezen wordt in dit verband door hem naar Hannah Arendt, waarom kon het gebeuren, waarom werd nauwelijks ingegrepen, waarom geen verzet? In essentie staat het antwoord van Arendt nog steeds overeind. Blijkbaar wil Pam joden echter toch als een uitzonderlijke mensensoort beschouwen, onderhand een bijna vanzelfsprekende attitude. Wie voert hij daartoe ten tonele? Bruno Bettelheim, de man van de sprookjes. Ik kan zijn verhandeling daarover iedereen aanbevelen die met de opvoeding van kinderen van doen heeft. Maar verder? Is er op pedagogisch gebied een grotere charlatan denkbaar dan Bettelheim, een man die loog over zijn biografie, zijn kampverleden en zijn wetenschappelijke kennis? Die kinderen werkelijk schrik aanjoeg en ze traumatiseerde?
Pam, leg je lezers nu eens duidelijk uit hoe de Shoah in zijn werking ging, geheel op kapitalistische grondslag, dan ben je een kerel. Of heb je je er nooit werkelijk in verdiept, zie je racisme en antisemitisme meer als een moreel tekort? Dan moet ik je uit je droom helpen. Over de Joodse Raad en je vader wil ik niet oordelen, wel wil ik je vragen hoe zou jezelf gehandeld hebben als militair in het Duitse leger of zou je hebben proberen te deserteren? Verzet hebben gepleegd? Daar kun je uiteraard niet zomaar een antwoord opgeven maar jezelf deze vragen stellen verklaart veel. Je hebt zeker weet van de houding van de Westerse geallieerden m.b.t. de joodse vluchtelingen, van het negeren van alle signalen die de vernietiging van joden betroffen en de innige vervlechting van Amerikaans en Duitse kapitaal voor, in en na de oorlog. Welke conclusies trek je daaruit, zeker voor wat het heden betreft?
Waarmee kom je aanzetten? Wil je hiermee onderstrepen dat joden dappere, intelligente mensen, waren en zijn? Dan pas je volkomen in het huidige tijdsbeeld waar het fascisme een nieuwe bloeiperiode tegemoet schijnt te gaan en het kasplantje democratie voor altijd vertrapt wordt. Daartoe dient de kreet “War on Terror”. De foute, kwaadaardige mensen zijn altijd de anderen, maar dat wist je al, net als ik mag aannemen de criticus die je epistel subliem vond. Selectief lezen is overigens ook een kunst, een foute.
Met platitudes over gekken en gestoorden schieten we niet veel op. Of toch, zegt het niet veel meer over de spreker dan over de aangesprokene, het doelwit? Ter afronding de vraag in hoeverre werkte het “Duitse denken” na de oorlog verder? Vandaar deze documentaire. De universiteit van Straatsburg.
Het volledige, boven aangehaalde citaat:
“Eerlijk gezegd is Max Pam niet mijn favoriete columnist. Maar dit artikel is subliem. Genadeloos rekent hij af met de useful idiots van #FVD #Cliteur, #Baudet, #Beukering. en hun gezever over #MH17 en het gebrek aan verzet door #Joden bij de #Holocaust.”
naschrift 24 oktober 2020
De DDR. Vandaag werd ik weer herinnerd aan de Arbeiter- und Bauernstaat. De TV registratie van “Die Ermittlung” van Peter Weiss uit 1966, een opname verkregen via het Deutsches Rundfunkarchiv, met muziek van Paul Dessau arriveerde. Bij deze interpretatie verbleekt de in het Westen bekende uitvoering volledig. Aangrijpend, ze laat je niet meer los, ze neemt bezit van je. Waarin schuilt haar kwaliteit? Is het de betrokkenheid van de acteurs, die als ware Stellvertreter optreden? Niets liever dan dat zou ik ze willen reproduceren, helaas het auteursrecht verhindert het.
Morgen begeef ik me naar het politiebureau om aangifte te doen tegen iemand die op mij overkomt als een ware filister. Hij is het die het woord subliem in de mond nam en die ik wilde prikkelen eindelijk eens over de brug te komen met z’n geschriften over fascisme, waarop hij zich laat voorstaan, maar ze niet wenst prijs te geven. Een deerniswekkende geest, die evenals Pam niet zuinig is met het begrip idioot. De leeskunst is hij niet machtig heb ik persoonlijk mogen ervaren, gelet op uitspraken die hij deed. Of was kwade opzet in het spel? Dan is hij cum laude geslaagd voor het examen: “Hoe word ik een onkreukbare fascist”, afgaande op de instemmende reacties op zijn pogingen mij de mond te snoeren en te diskwalificeren als zijnde antisemiet. Ben je nog wel goed wijs, Jo?
LITERATUUR
Thomas Assheuer: “Was würde Hannah Arendt dazu sagen?” – Die Zeit – 5 mei 2021
Joke J. Hermsen: “Een vrije natie in ons land” – De Groene – 19 mei 2021
Uitgelichte foto: bron
