Als de zigeuners komen

Mary Ellen Mark: Gypsy Camp, Barcelona, Spain (1987)




Er zijn kwesties waarvan je schrikt en die je kwaad en verdrietig maken. Zigeuners, ik zeg bewust niet Sinti en Roma: Zo ziet de massale import van armoede in West-Europa er dus uit.

Op velerlei gronden valt aannemelijk te maken dat het fascistisch beleid van de nazi’s na de oorlog ongebroken voortgezet werd. Een van de meest schrijnende voorbeelden is wel hoe met zigeuners omgesprongen werd in dit land. Discriminatie en inperking van hun vrijheid was er steeds en werd voor het eerst honderd jaar geleden vastgelegd in de Wet op woonwagens en woonschepen uit 1918. Ruim 20 jaar later, meteen bij het begin van de bezetting werd gepleit voor het doen verdwijnen van woonwagens, niet door de Duitsers, maar door de directeur van het Maatschappelijk Hulpbetoon in Utrecht. In dit land, het enige door de mens geschapene, dient alles een juiste te bepalen plaats en bestemming te hebben. Dat is voortdurend de onderliggende gedachte en die kwam in mei 1940 meteen aan de oppervlakte.

Het voorwerk leidde bijna tot een optimaal resultaat, praktisch de gehele zigeunerpopulatie in Nederland werd bij een razzia in mei ’44 opgepakt en op transport gesteld naar Auschwitz. Van de 245 keerden er 30 terug. Samen met andere woonwagenbewoners werd hun vervolgens de vrijheid tot trekken ontnomen en werden ze geconcentreerd op een aantal plaatsen, kampen… Definitief werd dit geregeld in de woonwagenwet van 1968. In 1977 volgde een nieuwe Woonwagenwet, die deconcentratie in kleine kampen regelde. Laat ik het maar niet hebben over de touwtrekkerij tussen gemeentes die hieruit volgde.

Schadeloosstelling voor het aangedane leed hebben die enkele overlevenden nooit ontvangen, ze werden (en dat is onveranderd zo) beroofd van hun trekvrijheid en nieuwe zigeuners, veelal statenloos, werden niet toegelaten in ons land. Dat veranderde enigszins eind 70er jaren. Koko Petalo… Uiteindelijk werden enkele gemeentes bereid gevonden de nieuwelingen op te nemen en hoe? Families werden uiteengereten, in Laren moesten deze mensen zich zien te redden, kinderen incluis, met één waterpomp, een zelfgegraven latrine, zonder elektriciteit. In Veendam werden ze ontvangen met: “Als de zigeuners komen kunnen wij weggaan”.

Sinti en Roma, burgers als iedereen of ideale zondebokken? Een documentaire uit 2017 van Samuel Lajus.



Wat zie ik gisteren via Twitter? Dit:


Schermafdruk 2015-08-26 05.19.27

link: Wierd Duk

 



Als ik me niet vergis is Simone joods, tegen het licht van de deportaties tijdens de bezetting toch wel relevant. Ze verwijst naar de boven aangehaalde mededeling en vervolgt:


Schermafdruk 2015-08-26 05.20.11 Schermafdruk 2015-08-26 05.20.51
 



Het artikel handelt over zigeuners in Duisburg en stamt uit 2013 en wordt nu wederom gepubliceerd, niet zonder reden, neem ik aan. Duitsland brandt en er moest tegengas gegeven worden. Het artikel is uitermate tendentieus, toch wordt beweerd dat de auteur graag de waarheid beschrijft. Ja, hij hanteert het correcte Roma voor deze mensen. Maar voor het overige? Als “historicus en correspondent voor Duitsland” komen we buiten talloze impressies bitter weinig te weten. Er wordt een sfeertje getekend waar je moeilijk je vingers achter krijgt. Dat lijkt opzet. De cijfers die deze man geeft zijn niet te verifiëren maar werken wel suggestief. Vrij vertaald: hordes barbaren trekken naar Duitsland. Over de toestand en de geschiedenis van de zigeuners in Europa zwijgt hij in alle talen. Die is namelijk ronduit schandelijk.

Een dergelijk artikel mist zijn uitwerking niet en dat heeft z’n goede kanten. Je weet nu waarvoor mensen kiezen als geholpen moet worden en problemen opgelost. Of zijn zigeuners minderwaardig, hooguit goed om ons te plezieren met muziek? Zeg het maar.


De zigeuners komen, godzijdank. Gun hun de vrijheid tot wederzijds profijt en levensvreugd. Ze houden ons een spiegel voor, over rijkdom en armoede. Ze kennen geen haat, ze hebben er zelfs geen woord voor.
 




Uitgelichte foto: bron – Ingevoegde afbeelding: Leszek Wiśniewski

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.